کال جنی طبس ؛ دیدار در سرزمین جن‌ها
اگر اهل طبیعت‌گردی و کشف مکان‌های رازآلود هستید، کال جنی طبس را از دست ندهید. این دره در استان خراسان جنوبی و در نزدیکی شهر طبس قرار گرفته است. جایی که روزگاری محل زندگی اجنه بوده و حالا تبدیل به مکانی زیبا و منحصربه‌فرد شده است که چشم‌های پر تعجب گردشگران را به خود خیره می‌کند. ما در این مطلب سفری مجازی به کال جنی طبس را برای خود و مخاطبانمان رقم زده‌ایم. اگر دیدن مکان‌های مرموز، زیبا، تاریخی و اسرارآمیز را دوست دارید در این سفر ما را همراهی کنید.
کال جنی کجاست؟
کویر طبس که به عروس کویر در خراسان جنوبی شهرت دارد، جاذبه‌هایی بکر و زیبا را در خود جای داده است. دره کال جنی که در ۳۲ کیلومتری شهر طبس قرار گرفته، یکی از این جاذبه‌های خاص و دست‌نخورده است. آب و باد و باران و آفتاب و مهتاب؛ سرمای زمستان و گرمای تابستان؛ همه‌وهمه دست در دست هم داده‌اند و طی سالیان دراز این دره را به وجود آورده‌اند.
رودخانه‌ی ازمیغان، مهم‌ترین نقش را در ایجاد این دره ایفا کرده است. رودخانه، با صبر و حوصله، سالیان طولانی را برای گود کردن بستر خود زمان گذاشته و در برابر مقاومت سنگ‌ها نیز کوتاه نیامده است؛ وجود مارپیچ‌های درون دره، گواه تلاش بی‌وقفه‌ی رودخانه‌ی ازمیغان است. تلاشی که منجر به ایجاد تنگه‌ای به نام کال جنی طبس شده است.
نحوه‌ی ایجاد کال جنی، اثری ماندگار از نقاش طبیعت
کال جنی، اثری هنری و ماندگار از نقاش طبیعت است. او به شیوه‌ای خلاقانه و هنرمندانه آبشارها و حوضچه‌‌ها را در کنار حفره‌ها و شیارها قرار داده و جاذبه‌ای حیرت‌انگیز را در دل کویر خشک، پدید آورده است. به راستی چگونه در زمینی خشک که خاکش لب تشنه و ملتمسانه، قطره‌ای باران را از آسمان تقاضا می‌کند، چنین طبیعتی بکر و زیبا با آب‌هایی روان، شکل گرفته است؟
طول دره‌ی کال جنی حدود هشت کیلومتر است. در ابتدای دره، سنگ‌های آهکی را خواهید دید که حدود سه کیلومتر از مسیر را پوشانده‌اند. سپس وارد منطقه‌ای می‌شوید که با بافتی فرسایشی روبرو هستید. با طی کردن دو کیلومتر دیگر، در رودی خشک قرار می‌گیرید که بسترش رسوبات آبرفتی است و سه کیلومتر انتهایی دره را تشکیل داده است. گرچه این منطقه در دل کویر قرار دارد؛ اما خنکای نسیمی دائمی، روح و جان آدمی را تازه می‌کند.
اگر به کویر و بازدید از مناطق کویری علاقه‌مند هستید، خواند مطلب بهترین کویرهای ایران را از دست ندهید.
چرا نام این دره کال جنی است؟
«کال» در لهجه‌ی بومی این منطقه به معنی دره‌ای است که توسط سیلاب‌ها و جریان آب ایجاد می‌شود. اما قسمت دوم نام این دره، داستان‌های زیادی دارد. قدیمی‌های این منطقه می‌گویند: «دره‌ی جنی، زمانی بسیار هولناک و وحشت‌آور بوده است. زیرا ارواح و اجنه در آن زندگی می‌کردند و کسی جرئت عبور از این دره را نداشت».
در حال حاضر نیز، کسی به تنهایی راهی این منطقه نمی‌شود و بیشتر مواقع افراد برای گردش در این دره به صورت گروهی راهی آن می‌شوند. هرچند که امروزه دیگر دره جنی، آن ابهت و وهم‌انگیزی گذشته را ندارد. گویی ارواح و اجنه از آن کوچ کرده‌اند و به جایی دیگر پناه برده‌اند.
دلیل صداهای ترسناک کال جنی چیست؟
راستش را بخواهید، علت این‌که دره جنی، دیگر آن کال جنی ترسناک قدیم نیست، این است که علم، علت صداهای هولناک درون دره را کشف کرده است. به خاطر ساختار خاص دره و وجود پیچ و خم‌های فراوان، وقتی باد می‌وزد و از میان این پیچ و خم‌ها و شکاف‌های دره عبور می‌کند، صدایی ترسناک و عجیب پدید می‌آید. در گذشته، این صداها را به اجنه و ارواح نسبت می‌دادند.
بر اساس برخی شواهد، هزاران سال قبل، پیروان میترائیسم در این دره عبادتگاهی برای خود داشتند و آن‌ها داستان اجنه و ارواح را بین مردم شایع کردند. ممانعت از رفتن مردم به دره باعث می‌شد که آن‌ها بدون آزار و اذیت دیگران به انجام آیین و مراسم خود بپردازند.
دره جنی چه دیدنی‌هایی دارد؟
وقتی وارد کال جنی می‌شوید، احساس آلیس در سرزمین عجایب را دارید! در این سرزمین شگفت‌انگیز، تجربه‌هایی جدید و غیر قابل تکرار خواهید داشت. محال است بتوانید با دیدن چند عکس از کال جنی طبس لذت کافی را از این مکان بکر ببرید. در ادامه با زیباترین جاذبه‌های طبیعی این دره بیشتر آشنا می‌شوید.
نقش‌ونگارهایی که طبیعت پدید آورده است
آب و باد با همراهی یکدیگر، نقش‌هایی بر دیواره‌های دره پدید آورده‌اند که وقتی به آن‌ها می‌نگری، گویی یک انسان هنرمند با حوصله و صبر، روزها در این تنگنای بیابانی ایستاده و آن‌ها را با دستانش کنده است. این نقش و نگارها شبیه به نقوش دیواری به‌جای‌مانده از باستان هستند. با این تفاوت که این بار، طبیعت خودش دست به کار شده و بر دیواره‌های دره، نقاشی کرده است.
دودکش‌ها و تنورهای اجنه
فرسایش‌های آبی و بادی بر دیواره‌های رودخانه‌ی جاری در کال جنسی طبس، ستون‌هایی شبیه به دودکش ساخته است. در گوشه و کنار دره هم استوانه‌هایی توخالی وجود دارد که به تنورهای اجنه معروف‌اند. این استوانه‌ها بر اثر ورود جریان‌های سطحی آب به دره و فرسایش زیاد درون رسوبات آبرفتی دیواره، پدیدار شده‌اند. باورش سخت است؛ اما بر خلاف تصور گذشتگان، هیچ‌کدام از این اشکال، ساخته‌ی دست اجنه نیستند.
حفره‌های عجیب و غریب
در میان دیواره‌های کال جنی طبس حفره‌هایی عجیب و غریب وجود دارد. این حفره‌ها ممکن است به شما این حس را القا کند که مانند دودکش‌ها و تنورها، باز هم آب و باد هنرنمایی کرده‌اند؛ اما وقتی با چاهی دو متری روبرو می‌شوید، رد پای انسان و تمدن را در این ناحیه می‌بینید.
اگر از حفره‌های این ناحیه بالا بروید، یک تالار با دو دالان خواهید دید که هر کدام به اتاق‌هایی راه پیدا کرده‌اند. وقتی داخل می‌شوید، اگر انگشتان خود را روی نقوش کنده شده بر دیواره‌ها بکشید، حضور آدمیان باستان و وجود تمدن در این ناحیه را کاملاً حس می‌کنید. کمی که جلوتر می‌روید، کم‌کم این حضور کم‌رنگ شده و دوباره هنرنمایی طبیعت آغاز می‌شود.
برخی از باستان‌شناسان معتقدند که حفره‌های دره جنی دست‌کند هستند. آن‌ها می‌گویند به احتمال زیاد زرتشتی‌ها و گبری‌ها در این دره زندگی می‌کرده‌اند. دلیل این ادعا، شباهت زیاد حفره‌ها به یکدیگر است. بنا بر ادعای این محققان، طبیعت نمی‌تواند حفره‌هایی با این میزان از شباهت در فواصل منظم ایجاد کند.
وجود آب در کویر
وقتی در ابتدا وارد بیابان طبس می‌شوید، اصلاً انتظار ندارید در ادامه‌ی مسیر، اثری از آب ببینید. در بیابان‌های خراسان، آب گوهری نایاب به حساب می‌آید؛ اما در کال جنی اوضاع طور دیگری است. آبشارهایی کوچک که درون حوضچه‌هایی کم عمق می‌ریزند و مناظری بی‌بدیل را در دل این بیابان بی آب‌وعلف پدید آورده‌اند.
چه تفریحاتی در کال جنی طبس انجام دهیم؟
کال جنی طبس را نباید فقط به عنوان یک دره در دل بیابان در نظر بگیرید. اگر می‌خواهید لذت کافی را از حضور در این منطقه ببرید، برخی تفریحات مخصوص این دره را انجام دهید.
دره‌پیمایی
اگر تصمیم گرفته‌اید به کال جنی طبس بروید و از طبیعت آن لذت ببرید، کفش‌ها و لباس‌های راحت، آب نوشیدنی، چند خوراکی سبک، داروهای عمومی و شخصی، کرم ضد آفتاب، پاور بانک، کلاه، دفترچه‌ی بیمه، کارت شناسایی و عینک آفتابی را فراموش نکنید؛ زیرا برای یک راه‌پیمایی مطمئن و در عین حال لذت‌بخش به آن‌ها احتیاج خواهید داشت. دره پیمایی، آغاز تفریحات دیگر در این منطقه است.
شما راه‌پیمایی را شروع کنید، خودتان متوجه می‌شوید که چرا باید در این دره، چند ساعت راه بروید! در طول مسیر، رشته کوه‌های شتری، باقیمانده‌های آهکی از دوران ژوراسیک، فسیل‌ها و گسل‌ها توجه شما را به خود جلب می‌کنند و گوشه‌ای از تاریخ دیرینه‌ی زمین را پیش چشمانتان به نمایش می‌گذارند.
آب‌بازی
شنا درون حوضچه‌های کوچک این منطقه بسیار لذت‌بخش است. زیرا به شما کمک می‌کند تا داغی آفتاب سوزاننده‌ی کویر بر تن خود را با آب‌های نایاب این دره التیام ببخشید. همچنین، آب بازی گروهی، می‌تواند لحظاتی مفرح و به یاد ماندنی را برای شما رقم بزند.
عکاسی
در میان این دره تا چشم کار می‌کند، طبیعتی بکر و خلوت است. آسمان و آب و رسوبات و اشکال گوناگون، چشم‌اندازهای خوبی برای عکاسی پدید آورده‌اند. فرقی نمی‌کند که اهل عکاسی از طبیعت باشید یا برای شبکه‌های مجازی، عکس‌هایی جذاب از خودتان بگیرید؛ در هر صورت می‌توانید در دره‌ی کال جنی طبس زیباترین و جذاب‌ترین عکس‌های سفر به طبس را ثبت کنید.
بهترین زمان سفر به کال جنی چه زمانی است؟
شهر طبس آب و هوایی گرم و خشک دارد. آب و هوای کال جنی نیز به دلیل نزدیکی به این شهر، گرم و خشک و کویری است. تابستان‌های این منطقه، بسیار گرم و طاقت‌فرساست. زمستان‌‌ها نیز سوزی سرد و خشک در دره وجود دارد که تحملش سخت است. بهترین زمان سفر به کال جنی طبس، زمانی است که در منطقه باران ببارد.
بارش باران را در اواخر اسفند تا اواسط فروردین در این منطقه خواهید دید. همچنین فصل پاییز هم بارش‌هایی در کال جنی وجود دارد که آبشارهای کوچک را روان می‌کند. در این زمان‌ها، کال جنی بهترین پذیرایی را از مهمانان خود به عمل می‌آورد و مناظری به یاد ماندنی را به چشمانتان هدیه می‌دهد.
در کویر، تفاوت دمای هوا بین شب و روز بسیار زیاد است. شب‌های تابستان خنک و دل‌پذیر است؛ اما در زمستان و پاییز کویر طبس شب‌های بسیار سردی را تجربه می‌کند. پاییز به دلیل ملایم بودن نور خورشید در روز، هوا برای دره پیمایی بهتر از بهار است.
نکته‌ی مهم:
به طور کلی اگر به کال جنی سفر کردید، هرگز تنها نباشید؛ به خصوص اگر قصد کمپینگ و شب ماندن در این دره را دارید. بهتر است یک راهنمای محلی هم همراهتان باشد.
مسیر دسترسی به کال جنی در طبس چگونه است؟
برای رفتن به کال جنی در طبس، ابتدا خود را به شهر طبس در خراسان جنوبی برسانید. سپس به سمت شهر عشق آباد رفته و پس از طی کردن ۲۰ کیلومتر، مسیر آبراهه‌ای که جلوی رویتان قرار می‌گیرد را در پیش بگیرید. پنج کیلومتر بعد، چند پیچ پیاپی را پشت سر بگذارید تا به قسمت عمیق و تنگ دره کال جنی برسید.
در طبس کجا اقامت کنیم؟
برای اقامت در کال جنی طبس، تنها راه، کمپینگ است؛ زیرا در این منطقه کسی زندگی نمی‌کند. اما از آنجایی که شهر طبس با دره‌ی کال جنی فاصله‌ی بسیار کمی دارد، اغلب گردشگران برای اقامت به اجاره ویلا و سوئیت در طبس رو می‌آورند. هومسا به عنوان ارائه دهنده‌ی انواع اقامتگاه‌های غیر هتلی، بهترین اقامتگاه‌ها را در اختیار شما قرار می‌دهد تا در رقم زدن سفری خوش و به یاد ماندنی، همراهتان باشد.
