میراث جهانی یونسکو در ایران

شاید تا کنون در مورد فهرست آثار جهانی یونسکو و آثار ایران در این مجموعه شنیده باشید. در سال ۱۹۷۲ عهدنامه‌ای بین‌المللی با نام «میراث جهانی یونسکو» در کنفرانس عمومی این سازمان به تصویب رسید. موضوع این عهدنامه، حفظ آثار تاریخی، فرهنگی و طبیعی در کشورهای مختلف است. آثاری که در حقیقت تنها متعلق به آن کشور نیست و وظیفه حفاظت از آن بر عهده تمامی کشورهای عضو سازمان یونسکو است. این سازمان کشورهای دارای این آثار را همانند یک زنجیر به‌هم متصل کرده و مسئولیت حفظ گنجینه‌های طبیعی و تاریخی را بر عهده عموم انسان‌های دنیا قرار داده است. ایران نیز از سال ۱۹۷۵ به سازمان یونسکو پیوست و با ثبت ۲۳ اثر فرهنگی ملموس، ۲ اثر طبیعی و ۱۲ اثر فرهنگی ناملموس، در میان ۱۰ کشور اول سازمان جهانی یونسکو قرار دارد.

شرایط ثبت آثار فرهنگی در یونسکو

آثار طبیعی به شرطی در سازمان جهانی یونسکو ثبت می‌شوند که از نظر زیست‌شناسی و زمین‌شناسی و از لحاظ تنوع گونه‌های گیاهی و جانوری متفاوت و خاص باشند. در بخش آثار فرهنگی ملموس، آثاری که نبوغ یا خلاقیت خاص انسانی در آن نقش داشته یا یک فرهنگ و سنت ویژه از آن منطقه را به تصویر کشیده باشد در این فهرست ثبت خواهند شد. در این آثار معمولا نشانه‌های معماری یا فناوری خاصی از یک دوره تاریخ بشر مورد توجه قرار می‌گیرد. در بخش آثار فرهنگی ناملموس، یک هنر یا رسم خاص که منحصر به یک کشور و فرهنگ بوده و دارای پیام خاصی باشد، در لیست میراث فرهنگی یونسکو ثبت خواهد شد.

آثار فرهنگی ملموس در فهرست میراث جهانی یونسکو در ایران

1. نیایشگاه چغازنبیل در خوزستان (۱۹۷۹)

چغازنبیل یکی از میراث جهانی یونسکو در خوزستان و اولین اثر ثبت شده در ایران است. بنایی که برای تاریخ‌شناسان و باستان‌شناسان ارزش و اعتبار بسیار زیادی دارد. این بنا در نزدیکی شهر شوش در خوزستان قرار دارد و قدمتش به ۱۲۵۰ سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد. چغازنبیل مجموعه‌ای از معابد گوناگون است که متعلق به تاریخ عیلامی‌هاست. این معابد اصطلاحا «زیگورات» نامیده می‌شوند و بنایی هرمی شکل دارند.

2. تخت جمشید در استان فارس (۱۹۷۹)

تخت جمشید، نمادی از عظمت تاریخ و تمدن آریایی است. ساخت این بنا از ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح و در زمان داریوش هخامنشی آغاز شد و تا حدود دو قرن بعد از آن نیز ادامه داشت. تخت جمشید مقر حکمرانی پادشاهان هخامنشی بود. با اینکه اسکندر مقدونی بعد از حمله به ایران، بخش‎های زیادی از این بنا را به آتش کشید، اما بازمانده‌های این بنا هنوز هم شکوه و عظمت ایران را به‌رخ می‌کشند.

3. میدان نقش جهان در اصفهان (۱۹۷۹)

میدان امام با نام قبلی میدان نقش جهان، یک میدان چهارگوش است که در اطراف آن بناهای مربوط به دوران صفویه وجود دارد. این میدان که قدمتی حدود ۴۰۰ ساله دارد یکی از مکان‌های گردشگری مهم در ایران است. مسجد شیخ لطف‌الله، مسجد جامع عباسی، کاخ عالی قاپو و سردر قیصریه از مهم‌ترین بناهای موجود در میدان نقش جهان هستند که در فهرست میراث جهانی یونسکو در ایران ثبت شده‌اند.

4. تخت سلیمان در استان آذربایجان غربی (۲۰۰۳)

تخت سلیمان یک مکان تاریخی در شهر تکاب است. قدمت این بنا به هزار سال پیش از میلاد مسیح بازمی‌گردد. آثار باستانی در این منطقه نشان می‌دهد که مادها، اشکانیان، ساسانیان و ایلخانیان در این منطقه سکونت داشته‌اند. آتشکده‌ها و تالارهای مربوط به دوره ساسانی، معبد آناهیتا، آتشکده زرتشتی و دریاچه تخت سلیمان در این مجموعه قرار دارند.

5. ارگ تاریخی بم در کرمان (۲۰۰۴)

ارگ تاریخی بم، یک بنای باستانی مربوط به دوران اشکانیان است. بنایی ساخته شده از خشت و آجر که به‌عنوان بزرگترین بنای خشتی در جهان شناخته می‌شد. اما متاسفانه بعد از زلزله سال ۱۳۸۲، بخش بسیار بزرگی از این بنا از بین رفت. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های ارگ بم، وجود شبکه قنات در زیر این بنا است که در منطقه خشکی مانند کرمان و در فصول گرم سال، امکان کشت خرما را برای ساکنان این منطقه فراهم کرده بود. همین موضوع این منطقه را در لیست میراث جهانی یونسکو در ایران قرار داده است.

6. پاسارگاد در استان فارس (۲۰۰۴)

پاسارگاد مجموعه‌ای مربوط به دوران هخامنشینان است که شامل چندین کاخ، برج و کاروانسرا است. آرامگاه کوروش هخامنشی با معماری بسیار ساده اما خاص خود، در این منطقه قرار گرفته است. از بخش‌های مهم این مجموعه می‌توان به مقبره کوروش کبیر کاخ بارعام، کاخ اختصاصی، کاخ دروازه، باغ سلطنتی پاسارگاد، کوشک، آرامگاه کمبوجیه، کاروانسرای مظفری و تل تخت اشاره کرد.

7. گنبد سلطانیه در زنجان (۲۰۰۵)

گنبد سلطانیه توسط سلطان محمد خدابنده، هشتمین پادشاه ایلخانیان ساخته شد و احتمال می‌رود آرامگاه خود او نیز در این بنا باشد. دلیل شهرت این بنا، آمیختن نشانه‌های معماری اسلامی در معماری ایرانی است. گنبد آجری سلطانیه به‌عنوان سومین گنبد بزرگ دنیا بعد از گنبد کلیسای «سانتا ماریا دل فیوره» و «مسجد ایاصوفیه» است.

8. بیستون در کرمانشاه (۲۰۰۶)

منطقه بیستون در سی کیلومتری شهر کرمانشاه، دارای کوه بزرگی به‌نام بیستون است که بزرگترین سنگ‌نوشته جهان را در دل خود دارد. ایرانیان بیستون را با داستان عاشقانه شیرین و فرهاد می‌شناسند. علاوه بر این سنگ‌نوشته در این منطقه، نیایشگاه بیستون، تندیس هرکول، کاخ باستانی ساسانی، کاروانسرای عباسی، نقش فرهاد، کتیبه شیخ علیخان و غارهای باستانی مربوط به دوران پارینه‌سنگی را می‌توان دید که نام بیستون را در فهرست میراث جهانی یونسکو در ایران قرار داده است.

9. مجموعه کلیساهای آذربایجان (۲۰۰۸)

در استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، مجموعه‌ای از کهن‎ترین کلیساهای جهان وجود دارد که قدمتشان به قرن هفتم میلادی می‌رسد. این کلیساها که متعلق به ارامنه منطقه آذربایجان هستند، شامل کلیسای «زور زور»، کلیسای «استفانوس مقدس» و «قره کلیسا» است.

10. سازه‌های آبی شوشتر در استان خوزستان (۲۰۰۹)

سازه‌های آبی شوشتر در زمان هخامنشیان و ساسانیان برای استفاده از آب‌های زیرزمینی ساخته شد. سیستم معماری و طراحی خاص این سازه‌ها یکی از شاهکارهای دنیای معماری است و نشان از خلاقیت و نبوغ معماران آن زمان دارد. مجموعه‌ای از کانال، پل، آسیاب و تونل، آب را به‌خوبی هدایت کرده و مانع از بین رفتن آن می‌شدند.

11. بازار تاریخی تبریز (۲۰۱۰)

بازار تبریز قدیمی‌ترین بازار در خاورمیانه و  بزرگترین بازار سرپوشیده در دنیاست که در مسیر راه ابریشم قرار داشت. مجموعه‌ای از بازارها و کاروانسراهای گوناگون را در مجموعه این بازار می‌توان یافت که بافت و ساخت آنها اصالت معماری ایرانی را به‌رخ جهانیان می‌کشد.

12. بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی در اردبیل (۲۰۱۰)

شیخ صفی‌الدین یکی از عارفان صوفی ایرانی است که آرامگاهش در شهر اردبیل، قدمتی تاریخی دارد. این بقعه در دوران صفویه ساخته شده و به‌دلیل وجود آثار هنری در قالب معرق، گچبری، کاشی‌کاری و نقره‌کاری در این بنا و همچنین به‌خاطر وجود نمادهای صوفیه، یکی از بناهای خاص و مهم ایران و از جذاب‌ترین جاهای دیدنی اردبیل است.

13. باغ های ایرانی (۲۰۱۳)

نام ۹ باغ در فهرست میراث جهانی یونسکو در ایران ثبت شده است. این باغ‌ها به‌دلیل داشتن جاذبه‌های تاریخی و معماری و زیبایی خاصشان شهرت دارند. این باغ‌ها محل استقرار کاخ‌های پادشاهان مختلف ایرانی بوده‌اند. باغ فین کاشان (صفویه)، باغ شاهزاده ماهان کرمان (قاجار)، باغ پاسارگاد مرودشت (هخامنشیان)، باغ ارم شیراز ( قرن ۱۰)، باغ دولت آباد یزد (افشاریه)، باغ عباس‌آباد بهشهر (صفویه)، باغ اکبریه بیرجند (زندیه)، باغ پهلوان پور مهریز (قاجار) و باغ چهلستون اصفهان (صفویه)، ۹ باغ مشهور ایرانی در جهان هستند.

14. مسجد جامع اصفهان (۲۰۱۲)

این مسجد در کنار سبزه‌میدان شهر اصفهان قرار دارد و یکی از قدیمی‌ترین بناهای تاریخی ایران است که قدمتش به دوران سلجوقیان می‌رسد اما در دوران صفویه نیز بخش‌هایی به این بنا اضافه شده است. در جستجوهای باستان‌شناسان، آثاری از دوران آل بویه نیز در این مسجد دیده شده است. دیوارها و بخش‌های مختلف این مسجد پوشیده از هنر دست علیرضا عباسی خوشنویس بزرگ ایرانی و علی اکبر اصفهانی معمار مشهور ایرانی است.

15. برج گنبد قابوس در استان گلستان (۲۰۱۲)

گنبد قابوس برج بزرگی در نزدیکی شهر گنبد است که بنای آن مربوط به قرن چهارم هجری و زمان حکومت آل زیار است. این بنا به‌دلیل نوع معماری خاص و مهندسی متفاوت آن شهرت دارد. گنبد قابوس ۷۲ متر ارتفاع دارد که در نوع خود بی‌نظیر است. در داخل برج هم کتیبه‌هایی با خط کوفی و میخی به چشم می‌خورد.

16. کاخ گلستان در تهران (۲۰۱۳)

تنها بنای موجود در پایتخت که در میان فهرست میراث جهانی یونسکو در ایران قرار دارد، کاخ گلستان است. کاخی مربوط به دوران قاجار با حدود ۴۰۰ سال قدمت که بنای آن در زمان صفویه پایه‌ریزی شده بود. این بنا با موزه‌های خاص و معماری برجسته خود یکی از زیباترین مکان‌های تاریخی در ایران است.

17. شهر سوخته در استان سیستان و بلوچستان (۲۰۱۴)

شهر سوخته یک مکان باستانی خاص در جنوب شهر زابل است. شهری که در مسیر تجاری فلات ایران قرار داشته و زمانی محل عبور کاروان‌های تجاری زیادی بوده است. قدمت این شهر به حدود شش هزار سال قبل باز می‌گردد. باستان شناسان در کاوش‌های خود در این شهر، نشانه‌هایی از جراحی مغز و چشم یافته‌اند که نشان از پیشرفت پزشکی در آن دوران دارد و باعث شده که این شهر در فهرست میراث جهانی یونسکو در ایران قرار بگیرد.

18. روستای میمند در کرمان (۲۰۱۵)

اهمیت روستای صخره‌ای میمند از آن جهت است که این روستا یکی از اولین سکونت‌گاه‌های انسان در جهان به‌شمار می‌رود. قدمت این روستا به دوران مادها می‌رسد و با بررسی بازمانده‌هایی از نوع معماری و سبک زندگی مردم، گمان می‌رود که ساکنان این روستا خورشید را می‌پرستیدند.

19. شهر باستانی شوش در استان خوزستان (۲۰۱۵)

شوش یکی از قدیمی‌ترین پایتخت‌های ایران بوده که قدمتش به دوران عیلامی‌ها بازمی‌گردد. در این شهر بناهای باستانی مانند قلعه فرانسوی‌ها، کاخ آپادانا، تپه‌های آکروپول و روستای هخامنشی را می‌توان دید که نامشان در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفته است.

20. قنات های ایرانی (۲۰۱۶)

در لیست میراث فرهنگی یونسکو در ایران، نام ۱۱ قنات دیده می‌شود. دلیل ثبت نام این قنات‌ها، نوع معماری خاص و فناوری‌های مهم آن‌هاست. قنات قصبه گناباد، با عمق ۳۵۰ متر عمیق‌ترین قنات ایران و قنات زارچ در شهر یزد با طول ۱۰۰ کیلومتر، طولانی‌ترین قنات ایران است. قنات مون اردستان، یکی از جالب‌ترین سازه‌های باستانی است که ۸۰۰ سال پیش به‌صورت دو طبقه ساخته شده است. قنات اکبرآباد فسا نیز عنوان پرآب‌ترین قنات کشور را دارد. قنات ابراهیم آباد اراک، بلده فردوس، جوپار، قاسم آباد، میمه، ورزان و مهریز دیگر قنات‌های مشهوری هستند که در فهرست میراث جهانی یونسکو در ایران ثبت شده‌اند.

بیشتر بخوانید: قنات‌های یزد

21. شهر یزد (۲۰۱۷)

در میان شهرهای ایران، جاهای دیدنی یزد به‌عنوان میراث فرهنگی در یونسکو ثبت شده است. شهری کهن که با وجود خانه‌های تاریخی، زیارتگاه‌های زرتشتی، آب انبارها و باغ‌های قدیمی و بازارچه‌های سنتی از قدیمی‌ترین شهرهای جهان است. به یزد، شهر خشت خام یا شهر بادگیرها نیز می‌گویند. شهری که به‌ عنوان دومین شهر تاریخی جهان شناخته شده است.

22. مجموعه باستانی ساسانی در استان فارس (۲۰۱۸)

استان فارس دارای مکان‌های باستانی بسیاری است که تعداد زیادی از آن‌ها به‌صورت جداگانه در فهرست میراث جهانی یونسکو در ایران قرار دارند. اما علاوه بر آن‌ها، بناهای تاریخی در شهرهای فیروزآباد، سروستان و بیشاپور که همگی در جنوب غربی استان فارس قرار دارند، بخش عظیمی از تاریخ باستانی ایران زمین را در خود جای داده‌اند. آثار مهم موجود در این شهرها شامل شهر بیشاپور، غار شاپور، کاخ ساسانی سروستان، کاخ اردشیر بابکان، شهر گور، قلعه دختر، سنگ‌نگاره پادشاهی اردشیر بابکان و سنگ‌نگاره پیروزی اردشیر بابکان بر اردوان است.

آثار فرهنگی ناملموس در فهرست میراث جهانی یونسکو در ایران

میراث فرهنگی ناملموس، همان جنبه معنوی یک اثر است که عموما به آداب و رسوم آن کشور مربوط می‌شود. یعنی این میراث بخشی از هویت و فرهنگ ماست. در سال‌های اخیر تعدادی از این فرهنگ‌ها، در فهرست جهانی میراث فرهنگی یونسکو در ایران ثبت شده‌اند.

1. ردیف موسیقی ایرانی (۲۰۰۹)

موسیقی ایرانی که آن را با نام موسیقی سنتی یا دستگاهی نیز می‌شناسیم، یکی از مهم‌ترین آثار ایران در میراث فرهنگی یونسکو است. موسیقی که با همت و تلاش اساتید این رشته در گذر زمان، سینه به سینه حفظ شده و اکنون بخشی از هویت ما ایرانیان است. موسیقی ایرانی قدمتی ۳۴۰۰ ساله دارد. یعنی از پیش از میلاد مسیح. از میان مهرنگاره‌‌های موجود در تپه باستانی چغامیش در دزفول، تصاویر نوازنده‌های گوناگون که مشغول نواختن چنگ و تنبک هستند، دیده می‌شود. دستگاه‌های شور، همایون، سه‌گاه، چهارگاه، ماهور، راست پنجگاه و نوا، در کنار آوازهای ابوعطا، دشتی، افشاری، بیات ترک، اصفهان، شوشتری و آواز بیات کرد، دستگاه‌ها و ردیف آوازی در این موسیقی را تشکیل می‌دهند و آن را در لیست میراث جهانی یونسکو در ایران ثبت کرده‌اند. پیشنهاد می کنیم سری به مقاله جاهای دیدنی دزفول بزنید.

2. آیین پهلوانی و زورخانه‌ای (۲۰۱۰)

ورزش زورخانه‌ای یک ورزش و هنر سنتی است که توسط ده تا بیست مرد در محلی به‌نام زورخانه انجام می‌شود. ورزشی که با خواندن اشعار حماسی و پهلوانی و با انجام حرکات خاص ورزشی و وسایل مختلف، در فضایی تاریخی و عرفانی انجام می‌شود. قدمت این ورزش به دوران باستانی ایران بازمی‌گردد و بسیاری آن را کهن‌ترین ورزش بدنسازی در جهان می‌دانند.

3. موسیقی بخشی‌های خراسان (۲۰۱۰)

بخشی‌ها در خراسان، افرادی بودند که دوتار می‌نواختند و همزمان با خواندن اشعار ادبی و عرفانی، ادبیات این مرز و بوم را به فرزندان خود انتقال می‌دادند. بخشی‌ها بیشتر در خراسان شمالی سکونت داشته‌اند. از آنجایی که در این منطقه اقوام فارس، کرد و ترک نیز زندگی می‌کردند، در موسیقی بخشی، ردپایی از ویژگی‌های موسیقی کردی و ترکی را نیز می‎توان یافت. از میان سرشناس‌ترین بخشی‌ها می‌توان به علیرضا سلیمانی، اولیا قلی یگانه، حسین یگانه، احمد قلی احمدی و خان محمد قیطاقی اشاره کرد.

4. مهارت فرش‌بافی کاشان (۲۰۱۰)

هنر بافت فرش در شهر کاشان، هنری قدیمی و باستانی است. دوران طلایی قالی‌بافی در کاشان مربوط به قرن یازدهم است. بیشتر فرش‌های کاشان در قدیم، در زمینه لاکی رنگ  و با نخ‌هایی از جنس پشم مرینوس که با مواد گیاهی رنگ شده، بافته می‌شد.

5. آیین نقالی (قصه گویی ایرانی) (۲۰۱۱)

نقالی یا پرده‌خوانی یکی از آیین‌های داستان‌گویی کهن در ایران است که قدمتش به زمان اشکانیان می‌رسد. قصه‌هایی که با ویژگی‌های حماسی و ملی، توسط یک نقال برای مردم تعریف می‌شد. بعد از اسلام هم نقالی با خواندن اشعار حماسی فردوسی و اشعار مولانا و داستان‌های قدیمی ایرانی ادامه پیدا کرد و بعدها روایت‌های مذهبی و داستان‌های مربوط به ظهر عاشورا نیز به این مجموعه اضافه شدند. عموما نقال‌ها، داستان‌ها را با پرده‌های نقاشی‌شده برای مردم نقل می‌کردند.

6. مهارت فرش‌بافی فارس (۲۰۱۰)

استان فارس نه‌تنها در زمینه آثار تاریخی، بیشترین عنوان را در فهرست میراث جهانی یونسکو در ایران دارد، بلکه در زمینه فرهنگی نیز با نمایندگانی در فهرست ناملموس میراث فرهنگی حضور دارد. قالی‌بافی استان فارس که توسط زنان عشایر این استان انجام می‌شود، آوازه‌ای جهانی دارد. قالی‌هایی که بیشتر با نام گبه شناخته شده، به‌وسیله قیچی و چاقو بافته می‌شوند.

7. دانش سنتی لنج سازی و دریانوردی در خلیج فارس (۲۰۱۱)

یکی از قدیمی‌ترین صنایع ایران که در مناطق جنوبی کشور رونق دارد، صنعت لنج‌سازی است. با اینکه از میان آثار باستانی به‌جا مانده در مناطق ایران، به‌نظر می‌رسد که صنعت دریانوردی در ایران به زمان ساسانیان و اشکانیان می‌رسد، اما سابقه ساخت لنج در ایران را در دوره افشاریه می‌توان جستجو کرد. لنج‌سازی هنری است که در طول تاریخ ایران، نسل به نسل آموزش داده شده و به‌صورت تجربی یاد گرفته شده است. لنج‌ها عموما از جنس تنه درختان بومی مانند کنار و کرت یا چوب درختان توت و چنار و حتی چوب درخت‌های هندی به‌نام «سای» ساخته می‌شوند.

8. نوروز باستانی (۲۰۱۶)

نوروز اولین روز سال نو برای ایرانیان و بسیاری کشورهای اطراف ایران، روز اول فروردین و در ابتدای فصل بهار است و در افسانه‌های ایرانی به‌عنوان روز خلقت آدم از آن یاد می‌شود. جشن نوروز، بزرگ‌ترین جشن ملی ایرانیان است که در اشعار و نوشته‌های شاعران بزرگ این سرزمین نیز از آن یاد شده است. جشن نوروز و تقویم ایرانی توسط جلال‌الدین ملکشاه سلجوقی پایه‌گذاری شد. آیین نوروز با سفره هفت سین که شامل: سماق، سیر، سکه، سمنو، سرکه، سبزه و سنجد است در هم آمیخته است. سفره‌ای که نماد سلامتی، عشق، برکت، روزی و زندگی است.

9. هنر پخت نان لواش (۲۰۱۶)

قدمت پخت نان در ایران به هزاران سال قبل می‌رسد. زمانی که با کوبیدن غلات و مخلوط کردن آن با آب، نان را روی سنگ‌های داغ می‌پختند. نان لواش به‌عنوان یکی از تردترین و نازک‌ترین نان‌های سنتی ایران، در کشورهای دیگر با نام یوفکا، جوپکا و کایرما نیز شناخته می‌شود.

10. چوگان (۲۰۱۷)

چوگان ورزشی گروهی و سنتی در ایران است. ورزشی که از حدود ۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در ایران انجام می‌شده است. این ورزش در ابتدا بیشتر به قصد انجام حرکات نمایشی و تفریحی انجام می‌شد و نشانه‌هایی از آن را در میدان نقش جهان نیز می‌توان یافت. اما به‌تدریج به‌عنوان یک ورزش رسمی در جهان شناخته شد و حالا در فهرست میراث جهانی یونسکو در ایران قرار دارد.

11. هنر ساخت کمانچه (۲۰۱۷)

کمانچه یکی از قدیمی‌ترین سازهای ایرانی است. سازی که نه تنها در شعرهای شعرای قدیم ایران از آن نام برده شده، بلکه در نقاشی‌های کهن تالار چهلستون اصفهان نیز تصویر آن دیده می‌شود. از مشهورترین نوازندگان این ساز باید به استاد کیهان کلهر، اردشیر کامکار، علی اصغر بهاری، مجتبی میرزاده و رحمت‌الله بدیعی اشاره کرد.

12. مهارت سنتی ساخت و نواختن دوتار (۲۰۱۹)

دوتار نیز یکی دیگر از سازهای قدیمی ایرانی است که تصویر آن در کتیبه‌های ایرانی دیده می‌شود. این ساز در کتاب‌هایی که به زبان پهلوی نوشته شده با نام تنبور معرفی شده است. سازی که در شعرهای فردوسی نیز از آن نام برده شده و قدمتش به بیش از شش هزار سال قبل باز می‌گردد.

آثار طبیعی در فهرست میراث جهانی یونسکو در ایران

کشور ما با اقلیم طبیعی گوناگونی که دارد، دو مورد از شگفتی‌های طبیعی را در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو در ایران ثبت کرده است.

1. دشت لوت در استان خراسان، کرمان و سیستان و بلوچستان (۲۰۱۶)

بیابان لوت یکی از خاص‌ترین مناطق طبیعی در ایران است که به‌عنوان بیست و پنجمین بیابان بزرگ جهان شناخته می‌شود. دلیل ثبت بیابان لوت در فهرست آثار فرهنگی یونسکو، وجود آثار تمدن باستانی از چهارهزار سال پیش از میلاد مسیح است. علاوه بر آن، در این بیابان، تپه‌های شنی و ماسه‌ای، شهر کلوخی لوت در شهداد و مخروط‌های آتشفشانی را نیز می‌توان دید.

2. جنگل‌های هیرکانی در استان خراسان شمالی، گلستان، مازندران و گیلان (۲۰۱۹)

این جنگل‌ها که در حاشیه دریای خزر قرار دارند، از مهم‌ترین مناطق زیستی در جهان است. تنوع گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری در این منطقه، باعث شده که حفظ این جنگل‌ها اهمیت زیادی داشته باشد. گونه‌های مختلف گیاهی مانند درخت راش، بلوط، توسکا، شمشاد، زبان گنجشک و نارون این جنگل‌ها را پوشانده است. در بعضی از قسمت‌های این جنگل‌ها ابرها به میان درختان آمده و یک جنگل ابر را تشکیل می‌دهند که زیبایی خیره‌کننده‌ای دارد. بیش از ۲۹۶ گونه پرنده و ۵۸ گونه پستاندار در این جنگل‌ها زندگی می‌کنند. یوزپلنگ ایرانی، خرس قهوه‌ای، گربه وحشی و بسیاری دیگر از گونه‌های کمیاب جانوری در این جنگل‌ها دیده می‌شوند.

سوالات متداول

آثار فرهنگی ملموس در فهرست میراث جهانی یونسکو در ایران کدامند؟

نیایشگاه چغازنبیل، تخت جمشید ، میدان نقش جهان، تخت سلیمان، ارگ تاریخی بم، پاسارگاد، گنبد سلطانیه، بیستون در کرمانشاه، سازه‌های آبی شوشتر، مسجد جامع اصفهان و…

آثار طبیعی در فهرست میراث جهانی یونسکو در ایران کدامند؟

دشت لوت در استان خراسان، کرمان و سیستان و بلوچستان و جنگل‌های هیرکانی در استان خراسان شمالی، گلستان، مازندران و گیلان