سوسن چلچراغ داماش ؛ زیبای کمیاب

یکی از ارزشمندترین ویژگی‌های طبیعی ایران، اقلیم‌های گوناگونی است که در بخش‌های مختلف کشورمان وجود دارد. این تنوع اقلیمی باعث شده تا در هر بخش از ایران گیاهان منحصربه‌فردی رویش کنند، تا جایی که برخی از این گونه‌های گیاهی به جاذبه‌های گردشگری آن منطقه تبدیل شده‌اند. سوسن چلچراغ در مناطق شمالی کشور یا لاله واژگون در کوهپایه‌های زاگرس از جمله همین گونه‌های گیاهی منحصربه‌فرد هستند. سوسن چلچراغ از جمله گونه‌های بومی ایران است و به جز یک شهر در کشور آذربایجان در هیچ کجای دنیا نمونه آن وجود ندارد. حالا این گل زیبا به بخشی از فرهنگ مردم در استان گیلان تبدیل شده و هر سال جشنواره‌ای برای آن برگزار می‌شود. در این مطلب از هومسا با ما همراه باشید تا با سوسن چلچراغ بیشتر آشنا شویم و ببینیم برای دیدن این گونه خاص به کجا باید سفر کنیم.  

اگر دوست دارید با دیگر گل زیبای ایران آشنا شوید؛ خواندن مطلب لاله واژگون را از دست ندهید.

معرفی گل سوسن چلچراغ

سوسن چلچراغ با نام علمی Lilium ledebourii یکی از گونه‌های نادر گیاهی در ایران است. ارتفاع بوته این گل  بین ۵۰ تا ۱۵۰ سانتی‌متر است و هر بوته می‌تواند تا ۱۵ گل داشته باشد. گل‌های این گونه گیاهی ارزشمند دارای ۶ گلبرگ سفید با رگه‌های سبز روشن و خال‌های سیاه هستند و پرچم‌های نارنجی رنگ گل به طور کامل از فضای داخلی گلبرگ‌ها بیرون آمده‌اند. اندازه هر گل حدودا ۷ سانتی‌متر است. این گل نخستین بار در سال ۱۳۵۴ توسط یک گیاه‌شناس آلمانی به نام کارل فردریش فون لدبور در داماش گیلان کشف شد. این گیاه‌شناس آلمانی بعدها در کتاب فلور شرق درمورد این گیاه صحبت کرد. در خارج از ایران این گل را به احترام کاشف آن لیلیوم لدبوری نامگذاری کردند. در سال ۱۳۵۵ گل سوسن چلچراغ به عنوان نخستین گل ایرانی ثبت ملی شد. 

سوسن چلچراغ از جمله گونه‌های گیاهی است که اصطلاحا تکثیرگریز هستند. بنابراین این گونه گیاهی روز به روز بیشتر در معرض خطر انقراض قرار دارد. تلاش‌هایی جهت حفظ و بقای آن صورت گرفته، از جمله تلاش برای تکثیر آن و همچنین ایجاد چندین هکتار منطقه حفاظت‌شده در محل رویش این گیاهان که تا حدودی ثمربخش نیز بوده است. با این حال این گل در گذشته در هفت منطقه جغرافیایی مختلف رشد می‌کرد؛ اما امروزه تنها در دو منطقه جغرافیایی دیده می‌شود.

کمیاب بودن گل سوسن چلچراغ باعث شده تا این گیاه در کشور ما، هم در بخش تحقیقات کشاورزی گل و گیاه زینتی و هم در بخش گردشگری و فرهنگی بسیار مورد توجه قرار بگیرد. هر ساله در فصل گلدهی این گونه گیاهی نادر گردشگران زیادی راهی خاستگاه این گیاه می‌شوند تا زیبایی‌های آن را از نزدیک مشاهده و البته در یک مراسم ویژه نیز شرکت کنند.

سوسن چلچراغ را در کجا ببینیم؟

اما خاستگاه سوسن چلچراغ کجاست و برای دیدن این گونه گیاهی ارزشمند باید به کجا برویم؟ این گل در استان گیلان و به ویژه در منطقه داماش رویش می‌کند. اطلاعات ژنتیکی گل نشان می‌دهد که این گیاه متعلق به دوره چهارم زمین‌شناسی بوده و خاستگاه آن نیز از ابتدا همین منطقه بوده است.

در ادوار مختلف این گل در برخی مناطق دیگر، از جمله نواحی در استان مازندران نیز رویش یافت. اما در حال حاضر تنها در دو نقطه جهان یعنی داماش استان گیلان و شهرستان لنکران جمهوری آذربایجان دیده می‌شود. در روستای داماش حدود ۲۰۰۰ تعداد از این گل وجود دارد که در منطقه‌ای حفاظت‌شده نگهداری می‌شوند.

البته که به دلیل وجود خطر انقراض، مراقبت‌های ویژه‌ای از این گیاه در روستای داماش رودبار صورت می‌گیرد. اما همچنان بازدید از آن برای گردشگران امکان‌پذیر است.

بیشتر بخوانید: 18 تا از بهترین جاهای دیدنی رودبار

فصل گلدهی سوسن چلچراغ

سوسن چلچراغ فصل گلدهی بسیار کوتاهی دارد. این گیاه در اواخر فصل بهار یعنی در خرداد ماه به گل می‌نشیند و تا اواخر تیرماه گل‌های آن بر روی گیاه قرار دارند. پس از آن گل‌ها ریزش می‌کنند تا در خرداد سال آینده دوباره رویش کنند. بنابراین زمان مناسب برای بازدید از سوسن چلچراغ ماه‌های خرداد و تیر است.

علت نامگذاری سوسن چلچراغ

علت انتخاب نام چلچراغ برای این گل چیست؟ دو دلیل اصلی برای انتخاب این اسم وجود دارد. برخی عقیده دارند علت آن مربوط به شکل ظاهری گل است. این گل در نگاه اول تداعی‌گر چلچراغ است و به همین دلیل این نام برای آن برگزیده شد.

اما عده‌ای دیگر عقیده دارند علت انتخاب این نام، یک ویژگی زیستی خاص در آن است. پرچم‌های این گل کاملا از فضای بین گلبرگ‌ها بیرون آمده‌اند، این پرچم‌ها دارای خاصیت بیولومینسانس (زیست‌تابی) هستند که مربوط به ماده فلورسنت موجود در پرچم گل می‌شود. در نتیجه گل در هنگام شب درخشان به نظر می‌رسد. به همین دلیل نیز این نام را برای آن انتخاب کردند.

جشنواره سوسن چلچراغ

هر سال با شروع فصل گلدهی سوسن چلچراغ در روستای داماش، خاستگاه این گل زیبا، جشنواره‌ای با عنوان جشنواره سوسن چلچراغ برگزار می‌شود. گردشگران در این زمان با سفر به این منطقه ضمن بازدید از این گیاه، می‌توانند در جشنواره آن نیز شرکت کنند.

در این جشنواره مردم محلی با پوشیدن لباس‌های سنتی خود، نواختن موسیقی سنتی و انجام رقص‌های سنتی، فصل رویش این گل را گرامی می‌دارند. در این جشنواره همچنین انواع بازی‌های بومی و محلی منطقه هم انجام می‌شود.

بازار صنایع‌دستی، سوغات و خوراکی‌ هم حسابی داغ است. گردشگران می‌توانند در جشنواره سوسن چلچراغ ضمن لذت بردن از تماشای رقص و موسیقی و بازی‌های محلی، با صنایع‌دستی این منطقه آشنا شوند.

اقامت در رودبار با هومسا

شما می‌توانید با اجاره ویلا و سوئیت در رودبار به راحتی و با آسایش کامل، به بخش‌های مختلف این شهر زیبا سر بزنید و از گل سوسن چلچراغ بازدید و همچنین در جشنواره این گل نیز شرکت کنید. کافی است وارد سایت اجاره ویلا و سوئیت هومسا شوید و در صفحه اصلی سایت نام رودبار را سرچ کنید. در این صفحه بهترین اقامتگاه های رودبار به شما نمایش داده می‌شوند. می‌توانید با تنظیم فیلترهای مختلف، محدوده قیمت و سایر ویژگی‌ها را انتخاب کنید تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن، اقامتگاه موردنظر خود را پیدا و رزرو کنید.

سخن آخر

بازدید از گونه‌های گیاهی نادر می‌تواند یک فرصت ارزشمند باشد که همیشه هم به راحتی به دست نمی‌آید. تنوع اقلیمی که کشور ما از آن برخوردار است به ما این فرصت را داده تا بتوانیم از گونه‌های گیاهی منحصربه‌فردی دیدن کنیم. سوسن چلچراغ یکی از باارزش‌ترین گونه‌های گیاهی نادر در جهان معرفی شده که خاستگاه آن استان گیلان است.

اگر تاکنون این فرصت را داشته‌اید که به این منطقه سفر کنید و  گل سوسن چلچراغ را در خاستگاهش مشاهده کنید، لطفا نظرات و تجربیات ارزشمند خود را زیر همین پست با ما و همراهان هومسا به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول