چرا صنعت گردشگری مهم است؟

صنعت گردشگری، مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و خدماتی است که به سفر، اقامت و تفریح افراد در مناطق‌ مختلف ارتباط دارد. این صنعت، جنبه‌های متعددی دارد که به جذب و سرویس‌دهی به گردشگران کمک می‌کند.

گردشگری انواع مختلفی دارد از گردشگری فرهنگی گرفته که به مسافرت با هدف آشنایی با فرهنگ، تاریخ و هنر یک منطقه یا شهر مانند بازدید از مجموعه پاسارگاد، موزه‌ هنرهای معاصر و یا موزه جواهرات ملی ایران در تهران گفته می‌شود تا گردشگری طبیعی برای سفر به طبیعت و مناطق حفاظت‌شده جهت دیدن مناظر طبیعی شهرها و روستاها و فتح قله‌ها و یا تجربه خوابیدن در کلبه چوبی یا چادر در ماسال یا روی شن‌زار کویر مصر در روستای مصر استان اصفهان.

شاید تاکنون درباره گردشگری ماجراجویی شنیده باشید، این نوع گردشگری به منظور تجربه فعالیت‌های هیجان‌انگیز و ماجراجویانه مانند کوهنوردی، غواصی و … انجام می‌شود، این روزها سفر به کیش و قشم برای غواصی و یا سفر به شهرهای گوناگون برای صعود به قله‌ها بسیار رواج پیدا کرده است.

از سوی دیگر گردشگری سلامت را داریم که به دریافت خدمات پزشکی و درمانی شامل درمان‌های پزشکی، جراحی‌های زیبایی یا جراحی‌ برای بیماری‌های خاص اختصاص داده می‌شود. این روزها این نوع گردشگری بسیار مهم است و ایران به یکی از قطب‌های منطقه در این زمینه تبدیل شده است. همچنین گردشگری مذهبی را داریم که از قدیم تا امروز رواج بسیار دارد و گردشگران و زائران به مکان‌های مذهبی و زیارتی مانند مشهد، قم و … می‌روند.

منبع عکس: kyriad

اجزای صنعت گردشگری

صنعت گردشگری شامل چند جزء است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

حمل و نقل که شامل خدمات هوایی، زمینی و دریایی است که گردشگران را به مقصد می‌رساند. مسافران برای رسیدن به مقصد خود، بلیت‌های قطار، هواپیما و … رزرو می‌کنند و برای اقامت خود به دنبال رزرو ویلاها، هتل‌ها، مهمان‌پذیرها و سایر اقامتگاه‌ها هستند.

همچنین گردشگران برای صرف غذا علاقمند هستند که رستوران‌ها و کافه‌های پر طرفدار را پیدا کنند تا طعم‌ها و مزه‌های جدید غذاهای محلی شمال یا جنوب، شرق یا غرب را تجربه کنند.

مکان‌هایی که توریست‌ها برای بازدید آن‌ها سفر می‌کنند، مانند پارک‌ها، موزه‌ها و آثارهای باستانی از پارک جنگلی گرفته تا موزه و … جاذبه‌های گردشگری محسوب می‌شوند که تاثیرات بسیاری بر کیفیت سفر توریست‌ها می‌گذارد.

در ادامه می‌توان به راهنمایی و خدمات گردشگری مانند تورهای گردشگری، خدمات راهنمایی و اطلاعات مربوط به مقصد اشاره کرد. به طور کلی در این بخش،‌ نقش افراد بومی، گردشگران و به اشتراک‌گذاری اطلاعات و تجربیات خود برای سایرین در شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های مربوطه به شدت اهمیت دارد.

مزایای صنعت گردشگری

شاید برای بسیاری از افراد این سوال مطرح شود که مزایای این صنعت چیست و چگونه می‌تواند به جذب سرمایه در داخل کشور کمک کند.

اول از همه بگوییم که مهم‌ترین اصلی که این صنعت را حائز اهمیت می‌سازد، ایجاد درآمد و شغل برای جوامع محلی و کشورهاست، این صنعت به ایجاد فرصت‌های شغلی و کاهش بیکاری در جوامع محلی کمک می‌کند و در بخش‌های مختلف مانند هتل‌داری، رستوران‌داری، حمل و نقل، راهنمایی و خدمات گردشگری بر رشد اقتصادی تاثیر می‌گذارد و یکی از منابع مهم کسب درآمد برای بسیاری از کشورها و مناطق به شمار می‌رود. گردشگران با پرداخت هزینه‌های زیادی برای صرف اقامت، غذا، حمل و نقل و تفریحات به رشد منطقه کمک‌های قابل توجه‌ای می‌کنند.

ضمن اینکه این صنعت با ورود توریست‌های داخلی یا خارجی و رزرو اقامتگاه‌ و خرید بلیت هواپیما یا قطار و با خرید از بازارهای محلی و فروشگاه‌های بزرگ و کوچک منطقه موجب توسعه چرخه اقتصادی محلی و به طور کلی کشور خواهد شد.

در کنار این موارد، شهرها و کشورها باید به توسعه زیرساخت‌های خود مانند جاده‌ها، فرودگاه‌ها، هتل‌ها و خدمات عمومی برای جذب توریست توجه داشته باشند تا با توسعه صنعت گردشگری، کیفیت زندگی ساکنین محلی، رشد اقتصادی و ایجاد درآمد و شغل برای جوامع بهبود یابد. علاوه بر این مزایا، گردشگری موجب توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل، اقامت و خدمات عمومی خواهد شد.

از سوی دیگر نباید فراموش کرد که جذب توریست به ترویج فرهنگ‌های محلی و حفاظت از منابع طبیعی از طریق گردشگری پایدار (توریسم سبز) کمک می‌کند و به نوعی از فرهنگ و محیط زیست آن منطقه محافظت می‌کند. با توسعه این صنعت؛ فرهنگ، هنر و تاریخ مناطق ترویج می‌یابند چون گردشگران معمولا دنبال تجربه فرهنگ‌های متفاوت هستند و این امر منجر به حفظ و ترویج فرهنگ‌های شهرها و کشورها می‌شود.

توسعه صنعت گردشگری در توسعه جوامع محلی و بهبود کیفیت زندگی ساکنین منطقه هم موثر است و با جذب گردشگران، جوامع محلی می‌توانند از مزایای اقتصادی و اجتماعی این صنعت بهره‌مند شوند. در کنار این مزایا، فرصتی برای تبادل فرهنگی و اجتماعی بین افراد کشورها و شهرهای مختلف فراهم می‌شود که این تبادل می‌تواند به افزایش درک و همبستگی بین فرهنگ‌ها کمک به سزایی کند و البته تاثیر زیادی بر تقویت هویت محلی و افزایش آگاهی پیرامون مسائل اجتماعی و محیط زیستی منطقه می‌گذارد و به ایجاد حس تعلق و مسئولیت در جوامع محلی کمک خواهد کرد.

اما صنعت گردشگری مثل همه صنایع دیگر در کنار مزایایی که دارد، چالش‌ها و معضلاتی نیز دارد. از جمله می‌توان به تاثیرات اجتماعی اشاره کرد. ممکن است ورود گردشگران به جوامع مختلف منجر به تغییرات فرهنگی و اجتماعی ناخواسته آن‌ها در مناطق محلی شود و هر جامعه‌ای آمادگی پذیرش آن را نداشته باشد. مورد بعدی آلودگی و تخریب محیط زیست است که با افزایش تعداد گردشگران و ورود آن‌ها به طبیعت و شهرها موجب آلودگی و تخریب بیشتر منابع طبیعی شود که در این مورد علاوه بر مسئولین، کمک افراد محلی بسیار حائز اهمیت است.

منبع عکس: travelforfoodhub

چالش‌ها و معضلات

بحران‌های جهانی مانند تغییرات اقلیمی، همه‌گیری‌ها و جنگ‌ها هم بر صنعت گردشگری تاثیرات زیادی می‌گذارند که در بیشتر مواقع غیرقابل کنترل است.

ما چگونه می‌توانیم به این صنعت کمک کنیم؟

اما مردم چگونه می‌توانند به این صنعت کمک کنند. در واقع تاثیر افراد محلی و مسافرین بر صنعت گردشگری را نمی‌توان انکار کرد.

برای نمونه گردشگران می‌توانند با خرید از رستوران‌ها و فروشگاه‌های محلی و همچنین استفاده از خدمات راهنمایان بومی و اقامت در اقامتگاه‌‌های بومگردی به اقتصاد محلی آن منطقه کمک کنند و یا با احترام به فرهنگ‌ها و آداب و رسوم محلی آن منطقه، تجربه‌ای مثبت برای خود و دیگران فراهم نمایند. همچنین با بازدید از مناطق حفاظت‌شده و به اشتراک‌گذاری تجربیات خود در شبکه‌های اجتماعی و مشارکت در پروژه‌های داوطلبانه محلی مانند برنامه‌های حفاظت از محیط زیست یا فرهنگ‌های محلی به جذب گردشگران بیشتر و توسعه پایدار کمک شایانی کنند. افراد محلی هم با به اشتراک‌گذاری تجربیات خود با گردشگران می‌توانند تاثیر چشم‌گیری بر افزایش آگاهی و فرهنگ گردشگری محل زندگی خود بگذرانند، ضمن اینکه با این به اشتراک‌گذاری‌ها، جذابیت‌های منطقه خود را به گردشگران معرفی می‌کنند تا مسافران بیشتری جذب شوند.

عکس : نیلوفر کنانی

صنعت گردشگری به عنوان یکی از بزرگ‌ترین صنایع جهان نه تنها نقش مهمی در اقتصاد و فرهنگ کشورها بازی می‌کند، بلکه می‌تواند به ارتقای فرهنگ، آگاهی و حفاظت از محیط زیست نیز تاثیرات مثبتی بگذارد. شما چه پیشنهادی برای ترویج فرهنگ و آدام و رسوم منطقه‌ خود دارید؟ جذابیت‌های گردشگری محل زندگی خود را چگونه با دیگران به اشتراک می‌گذارید؟

نویسنده: آزاده ارشدی