معروف ترین غذاهای لری

در دل تاریخ و فرهنگ غنی هر منطقه‌ای حرف‌های زیادی هست تا درباره‌اش با هم بگوییم و تعریف کنیم، یکی از چیزهایی که اتفاقا هواخواه زیاد دارد؛ غذاست، مخصوصا غذاهای سنتی! بیایید در این مقاله از هومسا به لرستان زیبا سفر کنیم و با معروف‌ترین غذاهای لری آشنا شویم. غذاها نیز به اندازه جاهای دیدنی لرستانی شما را با تمام زیبایی‌هایش شگفت زده و از فرهنگ و سنت مردم رونمایی می‌کند. بیشتر غذاهای لری مانند دیگر استان‌های غربی از گوشت درست می‌شود یا معمولا شامل چند آش است که در آن از سبزیجات محلی استفاده و طعمی متفاوت خلق می‌کنند.

دنده کباب

دنده کباب که در گویش محلی به آن دنه کواو می‌گویند، از محبوب‌ترین غذاهای غرب ایران و زاگرس است، هر چند این غذا معمولا با نام کرمانشاه کنار هم می‌آید. اگر می‌خواهید طعم یک کباب خوشمزه را در لرستان امتحان کنید، به سراغ دنده کباب بروید. سس مخصوصی که همراه دنده کباب سرو می‌کنند، طعمی خاص به کباب می‌دهد و آن را از دنده کباب‌هایی که در سایر شهرها طبخ می‌شود، متمایز می‌کند.

برای تهیه دنده کباب ابتدا گوشت دنده گوسفندی را به صورت پهن و دراز جدا می‌کنند و در آن زمان سیخ پهن را به گوشت می‌زنند تا حالت خودش را حفظ کند. روی گوشت ضربه می‌زنند و آنها را در برای 4 تا 5 ساعت در یخچال می‌گذارند. سس کباب را از ترکیب روغن محلی، رب، زعفران و چند ادویه تهیه می‌کنند و موقعی که گوشت به آرامی روی ذغال می‌پزد بر روی آن از سس می‌زنند تا خوش طعم و عطر شود.

سغدو

یکی از معروف‌ترین و خوشمزه‌ترین غذاهای لری ، سغدو  یا همان دلمه سیرابی و شیردون است. این غذا دقیقا همان دلمه‌ای است که در همه جای ایران رایج شده با این تفاوت که داخل آن سیراب یا شیردون خرد شده را با موادی مثل لپه و برنج و آلو مخلوط می کنند و در همان سیرابی می‌پیچند. این غذا بسیار مقوی است و به کسانی که مشکلات معده دارند بیشتر توصیه می‌شود. سغدو را بهتر است در رستوران‌های سنتی و محلی لرستان امتحان کنید چون هم قیمت معقولی دارند و هم با نحوه پخت صحیح این دلمه آشنا هستند.

جگروز

غذاهایی که با جگر درست می‌شوند معمولا جزو غذاهای راحت، خوشمزه و البته مقوی‌ به حساب می‌آیند. برای تهیه جگروز بعد از تکه تکه کردن جگر و سیخ زدن، آن را در بین لایه نازکی از چربی می‌پیچند و اجازه می‌دهند بر روی ذغال مغز پخت شود. این غذا هم همراه نان و هم همراه برنج سرو می‌شود.

آش ترخینه

آش ترخینه هم یکی دیگر از غذاهای لری است که ماده اصلی آن کشک و بلغور گندم به همراه سبزی‌های کوهی است. اگر به لرستان سفر کردید، حتما این آش را امتحان کنید چون سبزی معطری که در آن استفاده می‌شود، مخصوص این منطقه است و مانندش را در جایی دیگر پیدا نخواهید کرد. به آش ترخینه آنتی بیوتیک طبیعی هم می‌گویند که در زمان سرماخوردگی و فصل سرما می‌پزند.

برای تهیه این غذای لری، ترخینه را در آب خیس می‌دهند تا نرم شود و آن را با آب روی دیگ می‌گذارند و حبوبات را اضافه می‌کنند تا خوب بپزد. پیاز داغ و ادویه‌های لازم را به آن اضافه می‌کنند و اجازه می‌دهند آش خوب جا بیفتد. اگر بخواهند ترخینه را خودشان درست کنند، بلغور گندم یا جو را به مدت چند ساعت روی حرارت می‌پزند تا به حالت خمیری دربیاید. بعد از سرد شدن به حالت گلوله درمی‌آورند و روی آن را گیاهانی مثل پونه می‌زنند و زیر آفتاب می‌گذارند تا خشک شود.

زیر برنجی (آش گوشت)

زیر برنجی در واقع همان چلو گوشت یا آش گوشت است که یکی دیگر از غذاهای لرستان به حساب می‌آید؛ غذایی تجملی و تشریفاتی است که معمولا در مهمانی‌های مجلل، عروسی‌ها یا اعیاد، آن را در سینی‌های بزرگ سرو می‌کنند و مقابل مهمان قرار می‌دهند. در زبان محلی به این سینی‌ها مجمع می‌گویند. چینش غذا در مجمع هم روش خاص خودش را دارد به این صورت که یک لایه پلو در سینی می‌ریزند و یک لایه گوشت روی آن قرار می‌دهند و دوباره برنج روی آن می ریزند. دستور پخت این غذا با چلو گوشت تفاوت زیادی ندارد، اما اگر بر روی هیزم پخته شود بدون شک طعم دلچسب‌تری خواهد گرفت.

آش ورکواز

اگر به سمت بروجرد رفتید، حتما آش ورکواز را امتحان کنید. یکی از غذاهای معروف لری که در پخت آن از سبزی ورکواز استفاده می‌شود. این سبزی محلی در کوه‌ها و دشت‌های بروجرد یافت می‌شود و برای درمان بیماری‌های مفصلی مثل روماتیسم بسیار مناسب است. در بروجرد این آش به عنوان یک غذایی که به عملکرد روده‌ها کمک می‌کند، شناخته می‌شود. برای پخت این غذا سبزی را می‌پزند و به آن عدس، بلغور و برنج اضافه می‌کنند. این آش را تا حدی هم می‌زنند تا به صورت حلیم کش دار دربیاید.

آش پرشکه

این آش را بیشتر در فصل زمستان در لرستان پیدا خواهید کرد چون برای سرماخوردگی و بدن در فصل سرما مفید است. سبزی‌ای که در این آش استفاده می‌ریزند، مختص لرستان است و بلمک نام دارد. برای تهیه پرشکه ابتدا آرد را الک می‌کنند و مقداری آب به آن اضافه می‌کنند تا خمیری کم آب و خشک ایجاد شود. بعد از آن پرشکه را به صورت ریز ریز مانند عدس در می‌آورند و زیر آفتاب قرار می‌دهند تا خشک شود. برای پختن آش نیز ابتدا عدس و سبزی را با هم می‌پزند و بعد به آن پرشکه اضافه می‌کنند. زمانی که آش جا افتاد و لعاب انداخت آماده خوردن است.

چزنک رغو

چزنک رغو نوعی نوع نان روغنی و از محبوب‌ترین غذاهای محلی لری است. این غذا از ترکیب نان فطیر که در زبان لری به آن چزنک و نوعی روغن حیوانی به نام رغو درست می‌شود. این نان طعم شیرینی دارد و پس از پخته شدن، می‌توان به آن شیره انگور یا خاک قند اضافه کرد. زمانی که به خانه یک شخص لری بروید یا در اقامتگاه بوم‌گردی اقامت داشته باشید، از شما با این نان استقبال می‌کنند و در واقع آن را نوعی احترام به مهمان می‌دانند. برای اجاره اقامتگاه در لرستان کافیست این منطقه را در هومسا جستجو کنید تا گزینه‌های موجود برایتان ظاهر شود.

آش شله ماش

یکی از لذیذترین غذاهای سنتی لرستان آش شله ماش است که به خاطر داشتن مواد تشکیل دهنده آن مثل لوبیا چیتی، عدس، ماش، آب گوشت و برنج خاصیت بسیار زیادی دارد و انرژی لازم در طول روز را تامین می‌کند. این آش در شهر دورود بیشتر از سایر شهرهای لرستان طبخ می‌شود. برای پخت این آش، ماش را به همراه برنج می‌پزند و به آن پیازداغ و ادویه اضافه می‌کنند. برای اینکه آش جا بیفتد نیاز هست چند ساعتی روی شعله ملایم بپزد.

آش کلونک

آش کلونک یکی از آش‌های معروف شهر الیگودرز است که به دلیل نوع سبزی‌ای که در آن استفاده می شود، فقط در فصل بهار طبخ می‌شود. سبزی این آش به صورت خودرو رشد می‌کند و فقط در فصل بهار می‌توان آن را پیدا کرد.

آش دنورو

این آش را به شادی میمنت روییدن دندان بچه‌ها می‌پزند و شاید بتوان گفت این آش نوعی غذایی آئینی است که در پخت آن از نخود، لوبیا، عدس، باقلا، گندم استفاده می‌کنند.

شامی کوو

یک شامی جذاب و خوشمزه از غذای لری است که نوعی سس به خصوص بر روی آن می‌ریزند. بعد از آن که شامی را آماده کردند، یک سس جذاب از گردو، سبزی معطر و رب انار درست می‌کنند و تفت می‌دهند و آن وقت شامی‌ها را در این سس قرار می‌دهند تا طعم دلچسبی بگیرند.

پرتله

این غذا از غذاهای قدیمی و البته راحت لرستان است که معمولا در مراسم‌های سنتی سرو می‌شود. مواد غذایی پرتله از گندم و شیر تشکیل شده و سادگی آن موجب می‌شود زود آماده شود. برای تهیه این غذا گندم شیر را می‌کوبند و سپس در قابلمه‌ای بزرگ می‌ریزند و بعد از اضافه کردن حدود یک لیتر آب به آن، قابلمه را روی حرارت به مدت ۳۰ تا ۴۰ دقیقه قرار می‌دهند تا خوب پخته شود.

خورش قلیه ترش

شاید با شنیدن نام قلیه ذهنتان به این سمت برود که احتمالا با یک خورش شبیه قلیه جنوب مواجه می‌شوید.، در حالیکه شاید برایتان جالب باشد بدانید به طور کلی در دوران صفویه به همه خورش‌ها قلیه می‌گفتند که به معنای سرخ شده است. رفته رفته و در دوران قاجار قلیه جای خودش را به خورش می‌دهد و تنها غذاهای جنوبی دیگر با این نام خوانده می‌شدند. قلیه ترش یا قلیه لری از غذاهای اصیل ایرانی است که با گوشت قرمز، پیاز، آب انار یا عصاره تمر هندی، رب انار یا رب گوجه فرنگی، سیب‌زمینی و ادویه‌جات درست می‌شود؛ البته می‌توان آن را با گوشت مرغ نیز درست کرد.

برای تهیه این خورش ابتدا گوشت و پیاز را تفت می‌دهند و روی آن آب می‌ریزند تا خوب بپزد. در یک ظرف دیگر به صورت جداگانه تعدادی سیب زمینی می‌پزند و بعد به صورت رنده شده به گوشت پخته شده اضافه می‌کنند. در آخر رب انار را که در آب انار حل شده به خورش اضافه می‌کنند و اجازه می‌دهند خوب جا بیفتند.

کلام آخر

غذاهای لری همانند فرهنگ غنی آن حرف‌های زیادی برای گفتن دارد؛ غذاهایی که در مناسبت‌ها، مراسم‌ها، مهمانی‌ها و روزمره پخته می‌شود و معمولا از دسته آش‌ها یا غذاهای گوشت دار هستند. مواد تشکیل دهنده این غذاها مقوی هستند و بعضی از آنها در روزهای سرماخوردگی و سرد سال پخته می‌شود تا اهل خانه را از مریضی دور کند.

اگر هوس کردید از آبشارهای لرستان بازدید کنید، چشیدن طعم غذاهای لری را از دست ندهید. غذاهای خوش و رنگ لعابی که بر سر سفره لرها چیده می‌شود و یک تجربه بی‌نظیر می‌سازد.