پله پله تا روستای سر آقا سید

علی رغم چهره‌ی به ظاهر خشن و سختش می‌توانست آدم‌های زیادی را با مهربانی در آغوش بگیرد و پناه آنها باشد! همین یک جمله برای زاگرس کافیست تا بخواهید دل از خانه و کاشانه بکنید و برای دیدارش راهی جاده شوید. یک قرار عاشقانه با زاگرس می‌تواند جایی شبیه به روستای سر آقا سید در کوهرنگ چهارمحال بختیاری باشد؛ جایی که خانه‌ها بر روی دامنه کوه، پله به پله به سمت آسمان کشیده می‌شوند. اینکه چرا این روستا چنین نام ونشانی گرفته، اینکه چطور می‌توان به آن رسید و در طول روز بین کوچه‌هایش قدم زد و با رسیدن شب به تماشای سوسوی چراغ‌ خانه‌ها نشست، همگی بخشی از قصه‌ی این برگ از ایرانگردی هومساست.

با همین مقدمه می‌رویم تا از این روستای اصیل و زیبا بازدید کنیم. بندهای کتانی خودتان را ببندید و در ادامه همراه شوید.

روستاگردی در سر آقا سید؛ فرصتی برای چشیدن طعم زندگی محلی

گشت و گذار در روستاها به عنوان یکی از زیستگاه‌های قدیمی، حالا دیگر به یکی از جاذبه‌های گردشگری تبدیل شده که اصالت در آن از هر چیز دیگری اهمیت بیشتری پیدا کرده؛ اصالت در معماری، اصالت در زبان یا گویش محلی، اصالت در نحوه معیشت و غیره که دیگر در کمتر جایی نمونه‌های آن را می‌بینیم. اما ماجرای روستاهای گردشگری تنها به اینجا ختم نمی‌شود، معمولا یک ویژگی خاص در روستا توجه تعداد محدودی را به سمت خود جلب می‌کند و به ازای ورود هر گردشگر زیرساخت‌هایی فراهم می‌شود که آن روستا را به منطقه‌ای برای گشت و گذار تبدیل می‌کند. در ایران روستاهای زیادی برای این نوع گردشگری وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به روستا صخره‌ای میمند، روستای کندوان، روستای سنگان، روستای آلاشت و ده‌ها روستای دیگر در جغرافیاهای مختلف اشاره کرد. برگردیم بر سر روستای پلکانی خودمان!

روستای سر آقا سید کجاست؟

احتمالا از منطقه کوهرنگ استان چهارمحال بختیاری شنیده‌اید. منطقه‌ای که به واسطه لاله‌های واژگون، عشایر بختیاری و رفتینگ در رودخانه خروشان آن معروف شده و به وقت بهار و گاه تابستان مقصدی جذاب برای طبیعت‌گردها می‌شود. علاوه بر این در فاصله 45 کیلومتری این منطقه، روستای سر آقا سید قرار گرفته است. به طور دقیق‌تر این روستا در دامنه کوه هفت تنان رشته کوه زاگرس و در ارتفاع 2500 متری واقع شده که اقلیم نیمه کوهستانی و سردی را تجربه می‌کند. برای اینکه خودتان را به سر آقا سید برسانید از منطقه چلگرد شهرستان کوهرنگ به سمت غرب حرکت کنید تا به روستای شیخ علیخان برسید. از اینجا به بعد یعنی حدود 35 کیلومتر وارد جاده خاکی و پر پیچ خمی می‌شوید که بیشتر به جاده‌ی غار یخی چما می‌شناسند. اگر با ماشین آفرود یا ماشین‌های محلی از چلگرد به روستا بروید، امنیت و آسایش خودتان را تا حد زیادی تضمین می‌کنید! با رسیدن به روستا خستگی راه و شلوغی شهر به کل از خاطرتان می‌رود و محو زیبایی این روستای پلکانی می‌شوید.

وجه تسمیه سر آقا سید

بعضی مناطق و روستاها اسم‌های عجیبی به خود می‌گیرند که ذهن آدم را درگیر چرایی می‌کند، این روستا هم می‌تواند یکی از همین جاها باشد. اینکه چرا این نام را برای روستای سر آقا سید انتخاب کرده‌ند، به پیشینه آن و البته امامزاده کوچکی که در روستا قرار گرفته، برمی‌گردد. اهالی روستا معتقدند حدود 600 سال قبل سیدی به نام آقا عیسی که از نوادگان امام موسی کاظم بوده، در آنجا زندگی می‌کرده که پس از مرگش در همان جا دفن می‌شود و بر مزارش گنبد و گلدسته‌ای قرار می‌دهند. مردم به او اعتقاد دارند و نذر و نذورات خودشان را به این مکان مقدس گره می‌زنند. و اما چرا سر؟ اگر به بافت روستا نگاه کنید، متوجه می‌شوید خانه‌های روستا همگی در بالای زیارتگاه و به نوعی بالای سر آن قرار گرفته و به همین خاطر به این روستا سر آقا سید می‌گویند. البته روایت دیگری هم وجود دارد که گفته می‌شود مردم زیادی از مناطق مجاور بر سر مزار آقا سید می‌آیند و شاید به همین خاطر چنین اسمی برایش انتخاب کرده‌اند.

روستاهای پلکانی؛ معماری مناطق کوهستانی

معماری هر خانه و بافت هر منطقه‌ای به ویژه در روستاها با اقلیم آن ارتباط مستقیمی دارد، به طور مثال در مناطق جنوب، خانه‌ها را با فاصله زیادی می‌سازند که باد در آنها جریان داشته باشد و در مناطق کویری از خشت برای خنک شدن بیشتر می‌کنند. در مناطق زاگرسی که روستاها در دامنه کوه قرا گرفته‌اند، همگی به سمت آفتاب با روش خشکه چین بنا شده‌اند تا موجب استحکام و گرمای بیشتر شود.

معماری روستای سر آقا سید شباهت زیادی به روستاهای کردستان دارد و این دقیقا به خاطر نوع اقلیم مشابه آنهاست. از انجا که روستا در ارتفاع 2500 متری قرار گرفته می‌توان آب و هوایی سرد در زمستان برای آن پیش بینی کرد، بنابراین استفاده از مصالح و روش ساخت به گونه‌ای بوده که تا حد زیادی مانع از ورود هوای سرد به خانه شود و گرمای داخل را بیشتر کند. عدم وجود پنجره در خانه‌ها و درهای کوچک گواهی بر همین موضوع است. خانه‌ها به صورت تو در تو ساخته شده که بخشی برای زندگی اهالی خانه و بخش دیگر برای نگهداری دام و طیور استفاده می‌شود. حالت پلکانی خانه‌ها نیز همانند یک دست مشت شده اتحاد بیشتر بین اهالی روستا ایجاد می‌کند که بر نحوه معیشت آنها تأثیر می‌گذارد. در 6 ماه دوم سال معمولا دسترسی این روستا به روستاهای مجاور بسیار محدود می‌شود و گاهی حتی زندگی را دشوار می‌کند.

آنچه که در سفر به سر آقا سید باید بدانید!

• همه چیز در این روستا اصیل و بومی است؛ بنابراین کسانی به سر آقا سید سفر می‌کنند که به دنبال تجربه زندگی محلی هستند.
• به محض ورود به روستا آنتن تلفن همراه شما از دسترس خارج می‌شود، پس اگر این موضوع برای شما اهمیت ویژه‌ای دارد حواستان باشد.
• مسیر دسترسی به روستا با عبور از جاده خاکی پر پیچ و خمی همراه می‌شود که باید پیش از سفر در خصوص وسیله نقلیه مناسب تصمیم بگیرید.
• بهترین زمان سفر به روستای سر آقا سید نیمه‌های بهار تا شهریور است که آب و هوای خنک و تمیز آن با چشم اندازی زیبا از طبیعت و روستا عجین می‌شود و تجربه‌ی دلچسبی می‌سازد.
• گاز در روستا وجود ندارد و اهالی برای پخت و پز و گرما از تنه و شاخ برگ درخت‌های بلوط خشک شده در اطراف استفاده می‌کنند. آنها در فصول گرم ذخیره لازم برای ماه‌های سرد سال را در نظر می‌گیرند.
• امکانات اقامتی در روستا سر آقا سید بسیار محدود است و تنها یک یا دو اقامتگاه بوم‌گردی در روستا وجود دارد که به مهمانان خدمات می‌دهند. بنابراین اگر قصد اقامت در داخل روستا را دارید، حتما پیش از سفر مقدمات آن را بچینید. با این وجود خیلی از گردشگران در منطقه چلگرد یا کوهرنگ اقامت می‌کنند و سفر به این منطقه را به یک روز محدود می‌نمایند. برای اجاره اقامتگاه در کوهرنگ یا چلگرد می‌توانید در سایت هومسا به دنبال یکی از انواع اقامتگاه‌های موجود مانند سوئیت یا اقامتگاه بوم‌ گردی باشید.
• 

جاذبه‌های گردشگری سر آقا سید

• بدون شک اولین چیزی که به فکرمان می‌رسد یک روستا گردی ناب در کوچه‌های باریک و تو در تو روستاست که فرصتی برای گپ زدن با اهالی محل را فراهم می‌کند. اگر فرصتی فراهم شود تا غذایی محلی بخورید و در خانه‌های افراد بومی مهمان شوید، تجربه‌ای فراموش نشدنی خواهید داشت.
• فرهنگ و نحوه‌ی امرار معاش اهالی روستای سر آقا سید از جاذبه‌های ناملموس به شمار می‌آید که شامل نوع پوشاک، موسیقی، غذا، مراسم عروسی و سوگواری و غیره می‌شود. گردشگران ایرانی و خارجی زیادی در فصل‌های گرم سال به این روستا می‌آیند تا یکی از پدیده‌های جذاب مردم نگاری را برای خودشان خلق کنند.
• طبیعت روستا و اطراف آن هنوز هم به نسبت خیلی از روستاها بکر مانده و مقصدی جذاب برای طبیعت‌گردها محسوب می‌شود. پیاده روی در دامنه‌های زاگرس و چشم انداز درختان بلوط را نباید از دست داد. یکی از جاذبه‌های این منطقه درختان کهن آن است که گفته می‌شود عمر درختان گردو آن به 300 سال قبل برمی‌گردد.

• از منطقه کوهرنگ یا چلگرد تا روستا جاذبه‌های طبیعی زیادی وجود دارد که یکی از آنها آبشار شیخ علیخان است که در مسیر سر آقا سید قرار گرفته. اگر خوش شانس باشید و در فصل بهار به این منطقه سفر کنید، می‌توانید لاله‌های واژگون را در اطراف آبشار ببینید. غار یخی چما یکی دیگر ازجاذبه‌های این مسیر است که به دلیل سرمای زیاد این منطقه لایه‌های یخ درون آن شکل می‌گیرد و در فصل گرما لایه‌های آن آب می‌شود. پیست اسکی چلگرد به عنوان یکی از مقاصد زمستانی چهار محال بختیاری شناخته می‌شود که با دسترسی آسان و امکانات نسبتا مناسب، هر سال میزبان گردشگران زیادی است.

کلام پایانی

روستاگردی و سفر به روستاهای ایران، روحیات خاص خودش را می‌خواهد تا ضمن پذیرفتن از امکانات محدود زندگی، بتوان از اصالت آن لذت برد. روستای سر آقا سید که با عنوان ماسوله زاگرس نیز شناخته می‌شود، مقصدی نسبتا نو در میان روستاهای گردشگری ایران است که هر ساله در فصل گرما توجه افراد زیادی را به خودش جلب می‌کند. مسیر دسترسی نسبتا دشوار این منطقه باعث شده تا آداب و رسوم مردم محلی کمتر دستخوش تغییر بر اثر زندگی شهر نشینی قرار بگیرد و همین امر بر زیبایی این منطقه که معماری و طبیعت بی‌نظیری دارد، اضافه می‌کند.