جنگل ابر؛ رویایی که به حقیقت می‌پیوندد

یکی از بازی‌های دوران کودکی ما خیره شدن به آسمان و تشبیه ابرهای آسمان به شکل حیوانات و اشیایی بود که با هر بار وزش باد شکلشان تغییر می‌کرد. تقریبا همه ما یک رویای ثابت داشتیم؛ دست زدن به ابرهای پنبه‌ای و سفیدی که در آسمان پدیدار می‌شدند. این رویای کودکانه در جنگل ابر به حقیقت می‌پیوندد. اقیانوسی از ابر، آن‌هم درست زیر پای شما. اگر به ییلاق فیلبند و یا ییلاق مازیچال سفر کرده باشید احتمالا شاهد چنین منظره باشکوهی بوده‌اید. پس با هومسا همراه شوید تا ببنیم جنگل ابر کجاست؟ و گشتی در آن بزنیم.

جنگل ابر؛ محل تلاقی آسمان و زمین

جنگل ابر یکی از زیباترین و در عین حال با ارزش‌ترین جنگل‌های ایران به شمار می‌رود. سراسر این جنگل پر شده از چشمه‌های متعدد، آبشارها و کوه‌های پوشیده از درختان کهنسال و سر به فلک کشیده. اما این جنگل شهرت خود را وام‌دار پدیده‌ای است که ما آن را به “اقیانوس ابر” می‌شناسیم. تصور کنید ابرهایی که همیشه از بالای سرمان عبور می‌کنند، در جنگل ابر درست در کنار ما هستند و گاهی چنان است که گویی تمام جنگل و موجوداتی که در آن حضور دارند را در آغوش کشیده‌اند. در اینجا مرز آسمان و زمین باریک و باریک‌تر می‌شود.

پدیده خیره‌کننده اقیانوس ابر، به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی جنگل رخ می‌دهد. جنگل ابر بین دو منطقه مرتفع و کم ارتفاع قرار گرفته است. همجواری دو ناحیه کم فشار و پرفشار (دشت کرگان و منطقه ابر) سبب پدید آمدن اقیانوس ابر می‌شود.

اما اقیانوس ابر با تمام زیبایی فریبنده خود تنها ویژگی منحصربه‌فرد جنگل ابر نیست. یکی دیگر از ویژگی‌های بسیار مهم این جنگل که شاید تاکنون به آن توجهی نکرده باشید، این است که جنگل ابر بازمانده جنگل‌های هیرکانی بوده و قدمت آن به 40 میلیون سال قبل؛ یعنی دوره سوم زمین‌شناسی و عصر ژوراسیک برمی‌گردد. نمونه جنگل‌های هیرکانی جز در کشور آذربایجان و ایران، در هیچ کجای جهان یافت نمی‌شود. دو میلیون هکتار از این جنگل‌ها در ایران واقع شده که 53 درصد در مازندران، 26 درصد در گیلان و 21 درصد در استان گلستان واقع شده‌اند. جنگل ‌پلنگ‌دره شیرگاه مازندران، الیمستان هراز و ارسباران از باقی‌مانده‌های جنگل‌های هیرکانی در ایران هستند. پس این بار که به جنگل ابر شاهرود رفتید و از تماشای منظره اقیانوس ابر لذت بردید به یاد داشته باشید که بر روی چه خاک ارزشمندی قدم گذاشته‌اید.

پوشش گیاهی و جانوری جنگل ابر شاهرود

قرارگیری جنگل ابر در بین دو اقلیم متفاوت بیابانی (استان سمنان) و جنگلی (استان گلستان) باعث شده در جنگل ابر شاهد حضور پوشش گیاهی خاص هر دو اقلیم در کنار هم باشیم؛ درختان سوزنی برگ و پهن برگ. به این اقلیم ترکیبی جدید اکوتن گفته می‌شود که در نوع خود منحصربه‌فرد است.

پوشش گیاهی جنگل ابر از شمال تا جنوب متفاوت است. هرچه به سمت مناطق جنوبی‌تر که نزدیک روستای ابر و شهرستان شاهرود است نزدیک‌تر می‌شویم، پوشش گیاهی تنک‌تر شده و بیشتر شاهد دشت‌های سرسبز هستیم که در برابر دیدگان ما خودنمایی می‌کنند. اما در مناطق شمالی‌تر پوشش گیاهی انبوه‌تر می‌شود تا جایی‌که شاهد کوه‌هایی پوشیده از انواع درختان و بوته‌ها هستیم. در این جنگل 35 هکتاری، 85 نوع گونه گیاهی مختلف از جمله درختان جنگلی نارون، بارانک، سرخدار، راش، بلوط و توسکا و درختان میوه همچون آلو، گلابی وحشی، کندوس، ولیک و تمشک وجود دارند. معروفترین درختان این جنگل، درختی است تحت عنوان اورس که یک نوع سرو محسوب می‌شود.

تنوع گونه‌های مختلف حیوانات در این جنگل دست کمی از پوشش گیاهی آن ندارد. حیواناتی چون خرس قهوه‌ای، گرگ، پلنگ، خوک، روباه، شغال، مار، خرگوش و پرندگانی مانند کبک، بلدرچین، عقاب، کرکس، شاهین و فاخته از جمله حیواناتی هستند که این جنگل زیبا را عنوان محل زندگی خود انتخاب کرده‌اند.

گذر فصل‌ها در جنگل ابر؛ بهترین زمان سفر چه زمانی است؟

اقیانوس ابر که در واقع یکی از اصلی‌ترین دلایل بازدید گردشگران و طبیعت‌گردان است، بیشتر در فصل‌های بهار، تابستان و پاییز تشکیل می‌شود. جنگل ابر شاهرود در فصل‌های بهار و تابستان، آب‌و‌هوای مطبوعی دارد به گونه‌ای که میانگین بالاترین دما 20 درجه و میانگین کمترین دما 6 درجه است.

هرچند این جنگل در پاییز هزار رنگ، صحنه‌های باشکوهی را به نمایش می‌گذارد و از زیباترین جنگل های پاییزی ایران است ، اما به دلیل بارش باران و لغزنده بودن جاده‌ها در کنار سرمای هوا، چندان مناسب سفر نیست. بنابراین اگر قصد سفر به این جنگل زیبا را دارید، سعی کنید برنامه خود را به بهار و تابستان موکول کنید. اگر هم دوست دارید از صحنه‌های پاییزی آن عکاسی کنید، آمادگی‌های لازم را داشته باشید.

جاذبه‌های طبیعی جنگل ابر

• آبشارهای شرشر و آلوچال

در جنگل ابر آبشارهای متعددی وجود دارند که از میان آن‌ها آبشار شرشر و آلوچال شناخته‌شده‌تر هستند. اگر سابقه طبیعت‌گردی حرفه‌ای و طی مسافت‌های سخت و صعب‌العبور را ندارید، رفتن به آبشار شرشر را اصلا توصیه نمی‌کنیم. مسیر رسیدن به آبشار آلوچال از 50 کیلومتر مسیر آسفالت به‌علاوه 9 کیلومتر مسیر شوسه و 5 کیلومتر مسیر پیاده‌روی تشکیل شده و چندان راحت نیست. در این مسیر از یک دالان سرسبز با درختانی فشرده و درهم رفته عبور خواهید کرد که به “دالان بهشت” شهرت دارد. آبشار آلوچال از دو آبشار بزرگ تشکیل شده و ارتفاعی برابر با 25 متر دارد.

برای رفتن به آبشار آلوچال اول باید به روستای ابر بروید. برای رسیدن به روستای ابر از شاهرود به سمت آزادشهر حرکت کرده و سپس با دنبال کردن تابلوها، وارد روستا شوید. در بخش شمال غرب روستا جاده‌ای وجود دارد که شما را به روستای شیرین‌آباد می‌رساند. کافی است مسیر این جاده را تا نزدیکی‌های رستم کوه و نرسیده به شیرین‌آباد ادامه دهید. در کنار رستم کوه یک جاده خاکی کوچک ایجاد شده که با دنبال کردن آن اول به دالان بهشت و سپس به فرعی دومی که در نزدیکی دالان بهشت است خواهید رسید. آبشار آلوچال یک ساعت با ابتدای این جاده فرعی فاصله دارد. هرچند مسیر رسیدن به این آبشار بسیار طولانی و سخت است اما مناظری که در این نقطه خاص از جنگل  شاهدش خواهید بود ارزش این همه سختی را خواهد داشت.

• چشمه‌های ترش و قطری

در سرتاسر جنگل ابر می‌توانید از آب خنک و گوارای چشمه‌های جوشانی لذت ببرید که بهترین راه برای تامین آب مورد نیاز مسافران و طبیعت‌گردان است. معروف‌ترین این چشمه‌ها، چشمه ترش و قطری هستند. هر ساله در فصل‌های بهار و تابستان، افراد زیادی در کنار چشمه ترش چادر می‌زنند و لحظات خوشی را در کنار خانواده و دوستان خود سپری می‌کنند.

• روستای ابر

عکاس: خبرگزاری ایرنا

روستای ابر از نظر پوشش گیاهی با جنگل ابر کاملا متفاوت است. این روستا که گذرگاه جنگل ابر محسوب می‌شود در میان یک دشت وسیع واقع شده و دارای امکانات مختلفی است و سالانه میزبان تعداد زیادی گردشگر است. طبیعت‌گردانی که قصد رفتن به جنگل را دارند، معمولا شب را در اقامتگاه‌های روستای ابر سپری می‌کنند.

• روستای شیرین‌آباد

روستای شیرین‌آباد که از توابع استان گلستان محسوب می‌شود از نظر پوشش گیاهی نقطه مقابل روستای ابر است. این روستا در میان جنگل و انبوه درختان واقع شده است. برای رسیدن به روستا باید مسیر 7 کیلومتری جنگل ابر را طی کنید. با رسیدن به روستا و قرار گرفتن در فضایی مه‌آلود، زیبایی را طور دیگری معنا خواهید کرد.

تفریحات در جنگل ابر شاهرود

• عکاسی

اگر فکر می‌کنید که در جنگل ابر حوصلتان سر می‌رود و می‌خواهید در مورد تفریحات موجود در این جنگل مطالبی بخوانید، سخت در اشتباه هستید. مناظر زیبای جنگل و اقیانوس ابر به حدی زیبا و چشم‌نواز هستند که دوست دارید از تک‌تک آنها عکس بگیرید. در واقع در این جنگل نیازی نیست ساعت‌ها صبر کنید تا با یک صحنه خاص و ویژه برای عکاسی روبه‌رو شوید. پس کافی است یک دوربین عکاسی یا موبایل همراه خود ببرید.

• دوچرخه‌سواری

در کنار عکاسی، دوچرخه‌سواری نیز می‌تواند تفریح بعدی شما در جنگل باشد به شرطی که به دوچرخه‌سواری در مسیرهای خاکی و کوهستانی تسلط کافی داشته باشید. امکانات مناسب مانند دوچرخه کوهستان، کلاه ایمنی، دستکش دوچرخه‌سواری را فراموش نکنید.

• آشنایی با پرندگان

جنگل ابر شاهرود به دلیل موقعیت ویژه‌ای که دارد پناهگاه گونه‌های مختلف پرندگان است و برای کسانی که اطلاعاتی در مورد پرندگان دارند می‌تواند بسیار جالب توجه باشد.

• آشنایی با گیاهان دارویی

پوشش گیاهی غنی جنگل‌های هیرکانی، برای کسانی که در حوزه  گیاهان دارویی فعالیت دارند، بسیار مهم است. سالانه تعداد زیادی گیاه‌شناس ایرانی و خارجی برای تحقیق و بررسی در مورد گیاهان دارویی این جنگل، وارد منطقه می‌شوند.

جنگل ابر کجاست؟

در پاسخ به سوال جنگل ابر کجاست؟ باید بگوییم که این جنگل در نزدیکی شاهرود، از شهرستان‌های استان سمنان واقع شده است. اگر با خودروی شخصی قصد سفر دارید، کافیست وارد استان سمنان شده و سپس از طریق شاهرود یا بسطام به سمت آزادشهر بروید و با گذر از روستای قلعه نو خرقان، وارد جاده جنگل ابر شده  و بعد از رسیدن به ابتدای جنگل خودروی خود را در جای مناسبی پارک کرده و بقیه راه را پیاده طی کنید.

البته در شهرستان شاهرود، تاکسی و اتوبوس‌هایی هستند که شما را از میدان امام شاهرود سوار کرده و به روستای ابر در ابتدای جنگل ابر خواهند برد. این تاکسی‌ها از ساعت 8 صبح تا 6 بعد از ظهر آماده خدمات رسانی هستند.

در سفر به جنگل ابر چه وسایلی با خودمون ببریم؟

این موضوع بستگی به این دارد که بخواهید شب را در جنگل سپری کنید یا در اقامتگاه. برای کمپ زدن در جنگل به تمامی وسایل مخصوص کمپ از جمله کیسه خواب، چادر مسافرتی، زیرانداز، کوله پشتی، جعبه کمک‌های اولیه، چراغ قوه، وعده های غذایی مناسب و کافی،آب آشامیدنی، لباس گرم، کفش کوه‌نوردی، کرم ضد آفتاب، پماد ضد گزش حشرات، نقشه یا جی.پی.اس، قطب نما، پاوربانک، کیسه زباله نیاز خواهید داشت. اما اگر قصد ماندن در اقامتگاه را دارید، با اجاره اقامتگاه بومگردی در شاهرود، می‌توانید سفری دلچسب را تجربه کنید.

نکاتی که باید در سفر به جنگل ابر رعایت کنید:

• وسعت جنگل ابر بسیار زیاد است و احتمال اینکه وارد مسیر اشتباهی شده و راه را گم کنید بسیار بالاست. به همین دلیل یا تجهیزات مسیریابی دقیق به همراه داشته باشید یا از راهنماهای محلی استفاده کنید.
• اگر آمادگی جسمانی مناسبی ندارید بهتر است برای سفر جای دیگری را انتخاب کنید.
• برای کمپ زدن در جنگل نکات ایمنی را حتما در نظر بگیرید. یکی از این نکات روشن کردن آتش در نزدیکی چادر است. سعی کنید برای دور نگه داشتن حیوانات وحشی، آتش را تا صبح روشن نگه دارید. اما فراموش نکنید قبل از ترک محل آتش را به طور کامل خاموش کرده و ذغال یا هیزم‌های باقی‌مانده را جمع‌آوری کرده و محل را تمیز کنید.
• به هیچ عنوان اشغال های خود را در طبیعت رها نکنید.