فستیوال کوچه بوشهر

چهارمین دوره از فستیوال کوچه بوشهر از 5 تا 10 اردیبهشت در کافه حاج رئیس و بخشهای دیگر بافت تاریخی بوشهر برگزار می شود و در آن علاقه مندان با موسیقی، نمایش خیابانی، صنایع دستی و غذاهای محلی و کارگاه های مختلف شرکت میکنند تا با فرهنگ بومی بوشهر آشنا شوند و لحظات شادی را در کنار هم تجربه کنند.

بوشهر، شهر نخل‌های استوار و دریای نیلگون، همواره مهد فرهنگ و هنر بوده است. در میان رویدادهای فرهنگی این شهر، فستیوال کوچه جایگاه ویژه‌ای دارد. این فستیوال که به همت هنرمندان و هنردوستان بوشهری شکل گرفته، تلاشی است برای حفظ و اشاعه موسیقی بومی و محلی ایران، و به ویژه موسیقی غنی و پرشور جنوب کشور.

هر سال در روزهای پایانی زمستان، کوچه‌های تاریخی بوشهر با صدای ساز و نوای دل‌نشین جنوبی جان می‌گیرند و میزبان یکی از خاص‌ترین رویدادهای فرهنگی ایران می‌شوند: فستیوال کوچه. این فستیوال، که به عنوان نمادی از هم‌زیستی، موسیقی، فرهنگ و هویت محلی شناخته می‌شود، فرصتی ناب برای تجربه‌ی بوشهرِ اصیل در فضایی متفاوت و صمیمی است.

فستیوال موسیقی «کوچه» رویدادی مستقل است که به همت تعدادی هنرمند و هنردوست (احسان عبدی‌پور، ادریس عبدی پور و محسن شریفیان)، هر ساله و البته در اسفندماه، در کوچه‌ای از کوچه‌های بندر بوشهر برگزار می‌شود. احسان عبدی‌پور که از برگزارکنندگان این فستیوال است، گفته‌: فستیوال موسیقی کوچه کاملاً مستقل بوده و بدون حمایت مالی از سوی هر شخص یا ارگانی برگزار می‌شود. در اساسنامه این فستیوال هیچ سود و دستمزدی برای برگزارکنندگان در نظر گرفته نشده‌ و بلیط‌فروشی تنها با هدف تأمین هزینه‌های برگزاری و پرداخت دستمزد گروه‌های موسیقی انجام شده‌است.

تاریخچه شکل‌گیری

نخستین دوره فستیوال کوچه در سال1396  خورشیدی و همزمان با روز بوشهر (18 اسفند) برگزار شد. بنیان‌گذاران این رویداد فرهنگی، احسان عبدی‌پور و ادریس عبدی‌پور به همراه هنرمند برجسته بوشهری، محسن شریفیان، بودند. هدف اصلی از برگزاری این فستیوال، ایجاد فضایی صمیمی و بی‌تکلف برای اجرای موسیقی اصیل ایرانی و پیوند دوباره مردم با نغمه‌های محلی بود.

ایده اولیه این رویداد بر پایه‌ی بازگرداندن زندگی و نشاط به کوچه‌ها و بافت تاریخی شهر بوشهر شکل گرفت؛ محلی که با معماری منحصربه‌فرد، فرهنگ بومی و اصالت دیرینه‌اش، پتانسیل بالایی برای رویدادهای فرهنگی دارد. نام این فستیوال هم از همین فضا الهام گرفته شده: «کوچه» به عنوان جایی که مردم به هم می‌رسند، صمیمیت جاری است، و فرهنگ زنده می‌ماند.

با استقبال گرم مردم و هنرمندان، فستیوال کوچه در سال 1397 نیز با شور و حرارت بیشتری برگزار شد و به تدریج به یکی از مهم‌ترین رویدادهای فرهنگی جنوب ایران تبدیل گشت. پس از یک وقفه چند ساله به دلیل شیوع ویروس کرونا، این فستیوال در سال 1402 با شکوهی دوباره احیا شد و بار دیگر نوای موسیقی محلی را در کوچه‌های بوشهر طنین‌انداز کرد.

زمان و محل برگزاری

فستیوال کوچه معمولاً در نیمه دوم اسفند ماه و همزمان با روز بوشهر برگزار می‌شد و چند روز ادامه پیدا میکند. با این حال، در سال 1404 به دلیل تقارن ماه اسفند با ماه مبارک رمضان، زمان برگزاری فستیوال به 5 تا 10 اردیبهشت 1404 موکول شده است. این رویداد فرهنگی هر ساله، در کافه حاج رییس در خیابان کلیسای بوشهر برگزار می شود. این کافه تقریبا قدیمی ترین کافی شاپ این بندر به حساب می آید که بنای آن حدود یک قرن قدمت دارد.

در دوره‌های نخستین، کافه حاج رئیس، یکی از قدیمی‌ترین و خاطره‌انگیزترین کافه‌های بوشهر که قدمتی حدود یک قرن دارد، میزبان اصلی فستیوال کوچه بود. این کافه که در بافت تاریخی شهر و در خیابان انقلاب (خیابان کلیسا) واقع شده، با معماری سنتی و فضای صمیمی خود، حال و هوای ویژه‌ای به فستیوال می‌بخشید.

با افزایش استقبال مخاطبان و محدودیت فضای کافه حاج رئیس، در دوره‌های بعدی، عمارت حاج رئیس‌التجار که یک خانه تاریخی متعلق به دوره قاجار و در نزدیکی کافه حاج رئیس قرار دارد، به عنوان محل برگزاری اصلی فستیوال انتخاب شد. این عمارت بازسازی شده با ظرفیت بیشتر، امکان پذیرایی از تعداد بیشتری از علاقه‌مندان را فراهم کرد.

فستیوال کوچه 1404 با حمایت سازمان میراث فرهنگی و اداره فرهنگ و ارشاد بوشهر در کافه حاج رئیس و به مدت 5 روز برگزار می شود. هرچند کارگاه ها و رویدادهای دیگری در محله‌های قدیمی بوشهر، به‌ویژه در مناطق تاریخی مانند بهبهانی‌ها، دهدشتی و سنگی برگزار می‌شوند. کوچه‌های سنگ‌فرش شده با دیوارهای گلی و خانه‌های قدیمی، فضایی نوستالژیک و جذاب برای این رویداد خلق می‌کنند.

ویژگی‌های فستیوال

• تمرکز بر موسیقی بومی و محلی: فستیوال کوچه بستری برای معرفی و اجرای موسیقی اصیل مناطق مختلف ایران، به ویژه موسیقی غنی جنوب کشور است.
• فضای صمیمی و مردمی: این فستیوال با رویکردی غیررسمی و در فضایی صمیمی برگزار می‌شود و تلاش دارد تا ارتباط مستقیمی بین هنرمندان و مخاطبان برقرار کند.
• اجرای متنوع هنری: علاوه بر موسیقی، در این فستیوال برنامه‌های متنوع دیگری مانند نمایشگاه‌های صنایع دستی و اجرای آیین‌های سنتی نیز برگزار می‌شود.
• استقبال از هنرمندان سراسر کشور: فستیوال کوچه میزبان هنرمندان موسیقی نواحی از اقصی نقاط ایران است و فرصتی برای تبادل فرهنگی و هنری فراهم می‌کند.

فستیوال کوچه بوشهر نه تنها یک رویداد موسیقایی، بلکه جشنی برای پاسداشت فرهنگ و هنر اصیل ایرانی است که هر ساله با استقبال پرشور علاقه‌مندان برگزار می‌شود و نوای دلنشین موسیقی را در کوچه‌های تاریخی این شهر زیبا طنین‌انداز می‌کند.

برنامه‌های فستیوال کوچه

فستیوال کوچه بوشهر شامل بخش‌های متنوعی است که هر کدام بخشی از فرهنگ و هنر بوشهری را نمایش می‌دهند:

۱. بازی‌های محلی و سنتی

• هفت‌سنگ، الک‌دولک، گرگم به هوا، خاله‌بازی و دیگر بازی‌های قدیمی که یادآور دوران کودکی بسیاری از مردم است.
• مسابقات گروهی میان بازدیدکنندگان برای ایجاد شور و نشاط.

۲. موسیقی و رقص‌های محلی

• اجرای موسیقی لری، عربی و بندری با سازهای محلی مانند نی‌انبان، دمام و تمبک.
• رقص‌های محلی مانند یالله، زار و شروه که با لباس‌های رنگارنگ محلی اجرا می‌شوند.

۳. غذاها و شیرینی‌های بوشهری

• غرفه‌های عرضه قلیه ماهی، میگوپلو، حلوای مسقطی، رنگینک و ارده شیره.
• چای‌خانه‌های سنتی با پذیرایی به سبک قدیم.

۴. صنایع دستی و سوغات بوشهر

• نمایش و فروش حصیربافی، گبه‌بافی، خوس‌دوزی و لباس‌های محلی.
• غرفه‌های نقاشی و عکاسی از بافت تاریخی بوشهر.

۵. نمایش‌های خیابانی و تئاتر

• اجرای تعزیه، نقالی و نمایش‌های طنز با موضوعات اجتماعی و تاریخی.
• داستان‌گویی پیران محله درباره تاریخ بوشهر.

۶. نورپردازی و تزئینات ویژه

• چراغانی و تزئین کوچه‌ها با فانوس‌های رنگی و پارچه‌های محلی.
• ایجاد فضایی شبیه به بوشهر قدیم با وسایل سنتی.

اهمیت فستیوال کوچه

فستیوال کوچه نه‌تنها به حفظ و معرفی فرهنگ بومی کمک می‌کند، بلکه فرصتی برای گفت‌وگوی فرهنگی، تعامل بین نسل‌ها و گسترش نگاه‌های تازه به هنر و جامعه است. این رویداد با تکیه بر مشارکت مردم محلی برگزار می‌شود و تلاش می‌کند به‌جای مصرف صرف فرهنگ، فضایی برای خلق و تجربه‌ی مشترک فراهم کند. این جشنواره نه‌تنها یک رویداد فرهنگی، بلکه یک فرصت اقتصادی برای بوشهر است:

• جذب گردشگران داخلی و خارجی
• رونق کسب‌وکارهای محلی (هتل‌ها، رستوران‌ها، صنایع دستی)
• معرفی بوشهر به عنوان مقصدی فرهنگی و تاریخی 

در صورت تمایل به شرکت در این رویداد فرهنگی و هنری و تهیه بلیط، می توانید به سایت رسمی فستیوال کوچه بوشهر رجوع کنید.

اگر اهل سفر، فرهنگ و تجربه‌های متفاوت هستید، حتماً شرکت در فستیوال کوچه را در برنامه‌تان قرار دهید. اردیبهشت زمان خوبی برای سفر به بوشهر است؛ هوای مطبوع، مردم مهمان‌نواز، و یک فستیوال پرشور منتظر شما هستند!

اگر قبلاً در این فستیوال شرکت کرده‌اید، خاطرات خود را با ما به اشتراک بگذارید!